شناسايي زمين‌ساخت فعال در شمال گسله شمال تبريز به ياري شاخص‌هاي زمين‌ريختي و تحليل جنبشي

پس از زمين‌لرزه اهر- ورزقان (21 مرداد 1391)، مشخص شد كه در نقشه گسله‌هاي فعال در شمال گسله شمال تبريز بايد بازنگري صورت بگيرد. در راستاي ارزيابي زمين‌ساخت فعال شمال باختر ايران، از تركيب روش برگشتي براي تعيين تانسور تنش، مطالعات ميداني، زمين‌ريخت‌شناسي و شاخص‌هاي زمين‌ريختي5 بهره گرفته شد. شاخص‌هاي كيفي كه در بررسي مورفومتري محدوده مورد مطالعه قرار گرفته‌اند عبارتند از: انتگرال فرازسنجي (Hi)، منحني‌هاي فرازسنجي و شاخص طول- شيب رودخانه (SL). منحني‌هاي فرازسنجي، پراكنش ارتفاعات را در يك بخش از زمين، در يك حوضه زهكشي توصيف مي‌كنند. از ميان تمام شاخص‌هاي زمين‌ريخت‌شناسي، شاخص طول- شيب رودخانه (SL)، ابزاري مهم براي نشان دادن تغييرات آنومالي در شيب يك رودخانه است. منطقه مورد مطالعه واقع در شمال گسله شمال تبريز است. بازديدهاي محلي، داده‌هاي جنبشي و زمين‌ريختي، يك گسله فعال با سازوكار راستالغز فشاري را نشان مي‌دهد كه به نام گسله نهند (با طول تقريبي 168 كيلومتر) از آن ياد شد. تحليل جنبشي نشان‌دهنده‌ي چندين راستاي تنش بوده كه قديمي‌ترين آنها در راستاي شمال خاور- جنوب باختر، با گذر از يك مرحله تنش شمالي- جنوبي، به تنش عهد حاضر شمال باختري- جنوب خاوري تبديل شده است.