فهم تجربه زيسته افراد كارتن خواب در شهر تهران

در دو دهه اخير نوع خاصي از بي‌خانماني كه كارتن خوابي نام گرفته، در كشور ما و به ويژه در كلانشهر تهران پديدار شده و مورد توجه قرار گرفته است. كارتن خوابي به نظر كارشناسان اجتماعي ضمن آنكه مسئله اجتماعي تلقي مي‌گردد، مي‌تواند تبديل به آسيب اجتماعي شود. كارتن خوابي نشانه و برآيندي از وجود ساير مسايل و آسيب‌هاي اجتماعي در جامعه است. هدف اين مطالعه، رسيدن به درك و فهمي ‌از تجربه زيسته افراد كارتن خواب و كشف و استخراج نظريه از درون اين تجربيات و ترسيم پارادايم مربوطه، شامل مناسبات متقابل ميان شرايط (ساختار)، عمل (فرآيند) و پيامدها بود. پژوهش از نوع كيفي و به روش نظريه زمينه‌اي (GT) است. داده‌ها از طريق مصاحبه عميق و نيمه ساختارمند با مردان كارتن خواب در سطح شهر تهران، طي سال‌هاي 1395 و 96 جمع‌آوري شد. روش نمونه‌گيري هدفمند و با حجم نمونه 34 نفري به اشباع نظري رسيد. داده‌ها به روش استراوس و كوربين و طي سه مرحله كدگذاري باز، محوري، گزينشي تحليل شد. برزخ گسستگي وابستگي، مقوله محوري است كه بيانگر گسستگي فرد از جامعه، خانواده و منابع حمايتي و پيوستن او به گروه ناهنجار كارتن خوابي براي جبران فقدان‌ها و محروميت‌هاست. كارتن خواب‌ها در برخورد با اين پديده، راهبردهاي بقاء گرايي، تداوم و برونرفت را دنبال كرده و پيامدهاي آنها را نيز متحمل مي‌شوند. نتايج نشان مي‌دهند كارتن خوابي در بستري از عوامل كلان و ساختاري در تعامل با عوامل فردي شكل ميگيرد. رهايي از آن نياز به تغيير شرايط اجتماعي اين افراد دارد و شخص كارتن خواب عامل فعالي در اين فرايند مي‌تواند باشد.