آينده پژوهي و سناريونگاري براي برنامه ريزي توسعه محله اي بر پايه تحليل سيستمي با مطالعه محله سنگلج تهران

از آنجايي كه جامعه شهري، سيستمي پويا، پيچيده و با عدم قطعيت هاي زيادي است، نمي توان انتظار داشت با رويكردي صرفا عقلائي و بر پايه فرايندهاي خطي براي آن برنامه ريزي نمود. اين پژوهش با تحليل سيستمي و با تاكيد بر ضرورت شناسائي عوامل موثر بر راهبرد سيستمي، در پي استخراج ساختارهاي شكل دهنده سيستم ها براي برنامه ريزي توسعه در سطح محله اي است. از نظر ماهيت، پژوهشي شناختي است و داده هاي مورد نياز پژوهش شامل داده هاي كتابخانه اي و اسنادي، نتايج ادراك ساكنين و نظرات تصميم سازان در امور مديريت شهري است. با استفاده از روش تحليل اثرات متقاطع و بر اساس ضريب اهميت و همچنين عدم قطعيت آنها، همبستگي اين عوامل با توسعه محله مورد بررسي قرار گرفت. نتايج پژوهش نشان داد، از ميان 30 عامل بررسي شده، چهار عامل نقش و عملكرد فرامحلي محله سنگلج و نبود محرك هاي نوسازي و فرسودگي بافت، عدم امنيت فضاي محله و نبود خدمات تفريحي و رفاهي مناسب جهت گذران اوقات فراعت ساكنان بالاترين اثرگذاري و اثر پذيري را بر سيستم دارند. اين عوامل محورهاي اصلي شكل دهنده سناريوهاي توسعه آتي محله سنگلج را تشكيل مي دهند. نگارندگان اين مقاله معتقدند فرايند آينده پژوهي مطرح در اين پژوهش، در مقايسه با فرايندهاي كنوني برنامه ريزي استراتژيك، بر پايه ارائه آلترناتيوهاي ذهني و بدون در نظر داشتن زمينه ها و عوامل كليدي موثر بر ساختارهاي هدايت كننده و اثر گذار بر محيط برنامه ريزي، درجه بالائي از واقع گرائي، پاسخگويي و انعطاف پذيري را دارد.