منطقه گرايي ايران و آسياي مركزي در پرتو جهاني شدن: طرحي براي جامعه بين الملل منطقه اي؟

نسبت منطقه‌گرايي و جهاني شدن از مسائلي است كه طي سال‌هاي اخير مورد توجه متفكران قرار گرفته است. يكي از مناطقي كه از پتانسيل همگرايي منطقه‌اي برخوردار است آسياي مركزي است. فروپاشي ابرقدرت شرق و استقلال كشورهاي آسياي مركزي را مي‌توان به عنوان عصري نوين در اين منطقه تلقي كرد كه آنها را در معرض فرايندهاي جهاني شدن قرار داد. در اين ميان ايران با توجه به ارتباطات تاريخي و قرابت جغرافيايي و فرهنگي با جمهوري‌هاي آسياي مركزي، فرصت مناسبي را براي توسعه روابط با اين كشورها بدست آورده است. البته كشورهاي ديگر نيز تلاش مي‌كنند تا نفوذ خود را در آسياي مركزي گسترش دهند. سوال اصلي پژوهش حاضر اين‌ است كه چگونه ايران و جمهوري‌هاي آسياي مركزي مي‌توانند نوعي جامعه بين‌الملل منطقه‌اي را تشكيل دهند؟ فرضيه‌اي كه در پاسخ به پرسش بالا مطرح مي‌شود اين است كه ايران و آسياي مركزي از يكسو با تكيه بر زمينه‌ها و همگرايي‌‌هاي تاريخي(روابط گماين‌شافتي) و از سوي ديگر با طراحي روابط كاركردي(گزلشافتي) نوعي جامعه بين‌الملل منطقه‌اي‌ را تشكيل مي‌دهند. فرضيه بالا با استفاده از روش توصيفي تحليلي مورد آزمون قرار مي‌گيرد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه با توجه به روابط فرهنگي ايران و جمهوري‌هاي تازه استقلال يافته كه ريشه در تاريخ كهن اين كشورها دارد و همچنين افزايش روابط كاركردي ايران و پنج كشور آسياي مركزي پس از استقلال اين جمهوري‌ها مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه ايران و جمهوري‌هاي آسياي مركزي از توانايي بالقوه لازم براي تشكيل جامعه بين‌الملل منطقه‌اي برخوردار هستند.