جايگاه تنظيم‌گري در فرايند خصوصي‌سازي صنعت گاز، مطالعه موردي: بازار گاز ايران

ويژگي انحصار طبيعيِ صنعت شبكه‌اي گاز  به مواجهۀ اين بازار با شكست منجر شده است. به واسطۀ شكست بازار، خصوصي‌سازي اين صنعت، بدون ايجاد نهاد‌ها و ابزارهاي تنظيم‌گر، منجر به بروز رفتارهاي ضد رقابتي نظير سوءاستفاده از وضعيت مسلط و انحصار خواهد شد. تجربيات كشورهاي پيشرو مانند ايالات متحدۀ آمريكا نشان مي‌دهد كه اين كشور حقوق عمومي رقابت براي بخش‌هاي رقابت‌پذير بازار گاز و ابزارهاي تنظيم‌گري بخشي براي بخش‌هاي رقابت‌ناپذير آن تدوين كرده است. اين مقاله با روش تحليلي ـ توصيفي در دو بخش تنظيم شده است؛ بخش نخست مباني، ماهيت و ابزارهاي تنظيم‌گري و تجربۀ كشور آمريكا در استفاده از اين ابزارها را بررسي مي‌كند و بخش دوم به ارزيابي تنظيم‌گري صنعت گاز ايران اختصاص دارد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد به رغم تصويب ابزارهاي تنظيم‌گري در اقتصاد ايران، هنوز اين ابزارها در صنعت گاز ايران مورد استفاده قرار نگرفته و تمام زنجيرۀ ارزش اين صنعت به صورت انحصاري در اختيار دولت است و نبود ابزارهاي تنظيم‌گري در اين صنعت سبب شده تا واگذاري صنايع پايين‌دستي با وجود تكليف قانوني با موفقيت همراه نباشد.