موانع همكاري دولتها در مسائل زيست محيطي از منظر اقتصاد سياسي نوگرامشي گرايي

در دهه‌هاي اخير، همكاري­هاي بين­المللي گسترده­اي در قالب كنوانسيون­ها و موافقت‌نامه‌هاي بين­المللي براي مقابله با تهديدات جهاني ناشي از تغييرات زيست محيطي شكل گرفته است. اين همكاري‌ها علي­رغم وجود دستورالعمل­هاي الزام­آور در كنوانسيون‌هاي مختلف، در عمل موفقيت‌آميز نبوده است. هدف اين مقاله تبيين قرائتي انتقادي از موانع همكاري مؤثر دولت‌ها در زمينۀ مسائل جهاني زيست‌محيطي براساس رويكرد نوگرامشي گرايي در روابط بين­الملل است. سؤال اين است كه چرا باوجود آگاهي فزاينده از فوريت تهديدات زيست‌محيطي، در عمل همكاري دولت‌ها فراتر از ارائۀ دستور‌العمل‌هاي ارزشي و آرماني نرفته و مشكلات زيست‌محيطي كماكان يكي از پايدارترين مسائل حل ‌نشده بين‌المللي باقي مانده است؟ در پاسخ به اين سؤال، پيروان نحلۀ نوگرامشي­گرايي، با به چالش كشيدن اصل دولت ـ ملت و فرضيۀ آنارشيك بودن نظام بين‌الملل به‌عنوان عامل كاهش انگيزۀ همكاري دولت‌ها، سياست بين‌الملل را عرصه‌اي مي‌دانند كه نيروهاي سرمايۀ جهاني آن را صورت‌بندي مي‌كنند و باعث تشكيل نظامي سلسه‌مراتبي در عرصۀ بين‌الملل مي‌شوند. به همين دليل آن‌ها معتقدند ساختار هرگونه رژيم همكاري ميان دولت‌ها ازجمله رژيم‌هاي زيست‌محيطي با توجه به منافع هژمون و نيروهاي سرمايه جهاني (بلوك تاريخي) وابسته به آن شكل گرفته است تا بر منافع ديگر كنشگران مثل كشورهاي درحال‌توسعه، جنبش‌هاي ضدهژمون و محيط‌زيست­گرايان حاكم شود.