مديريت دانش در قراردادهاي بيع متقابل صنعت نفت ايران: رويكرد معادلات ساختاري

Knowledge Management in Iran's Buy-back Oil Contracts: Structural Equations Modeling

از چالش‌هاي مطرح در قراردادهاي نفتي، انتقال دانش از سرمايه‌گذار خارجي به كشور ميزبان و زمينه‌سازي مديريت آن است به نحوي كه صاحب مخزن پس از انعقاد چند سلسله قرارداد و سپري شدن مدتي معين، توانايي‌هاي دانشي و مديريتي خود را به عنوان منافع جانبي حاصل از انعقاد و اجراي اين پيمان‌ها ارتقا دهد. هدف اصلي اين تحقيق بررسي وضعيت مديريت دانش در قراردادهاي بيع متقابل(قراردادهاي محرمانه) صنعت نفت ايران با استفاده از مدل­سازي معادلات ساختاري است. ابعاد مديريت دانش بر اساس مدل پروبست شامل اهداف، شناسايي، كسب، توسعه، تسهيم، به‌كارگيري، نگهداري و ارزيابي دانش مي­ باشد. براي گردآوري داده‌ها از دو پرسشنامه مدل مديريت دانش پروبست و همكاران(1998) و وضعيت موجود مديريت دانش با مراجعه به خبرگان مطّلع از اين قراردادها در حوزه‌ مديريت دانش شركت ملي نفت ايران استفاده شد و جهت ارزيابي روايي و پايايي پرسشنامه، ضريب آلفاي كرونباخ، پايايي تركيبي و AVE مورد استفاده قرار گرفت. طبق نتايج، هيچ يك از متغيرهاي مدل مديريت دانش، تأثير مثبتي بر روي وضعيت موجود مديريت دانش در اين قراردادها ندارند و ضروري است تمام ابعاد مذكور به منظور بهبود وضعيت مديريت دانش در حوزه‌ قراردادهاي بيع متقابل مورد توجّه قرار گيرند.

Oil contracts are supposed to facilitate knowledge transfer from foreign investors to the host country staff improving local knowledge and managerial skills. This paper aims at examining knowledge management in Iran's oil buy-back contracts using structural equations modeling. According to Probst et al. (1998) knowledge management is a multi-dimensional phenomenon including knowledge targets, identification, acquisition, development, allocation, deployment, preservation and measurement of knowledge. Based on the two questionnaires relating to KM in Probst model and practice of KM in Iran oil industry, data gathered from experts of National Iranian Oil Company have been used to evaluate the knowledge management implications of buy- back contracts through structural equations modelling approach. According to the results buy-back contracts have no effect on the existing knowledge management situation in the oil industry. All of KM dimensions should be taken into account in buy-back contracts to improve the KM status in the oil industry.