تغييرات مكاني و زماني ميزان نيترات در آب زيرزميني (مطالعه موردي: حوزه آبخيز سيلوه)

آلودگي منابع آب زيرزميني به نيترات در حال حاضر يكي از مهم‌ترين مسائل زيست‌محيطي محسوب مي‌شود. با توجه به كاربري‌هاي متعدد حوزه آبخيز سيلوه، پارامترهاي كيفي در آب زيرزميني اين حوضه مي‌تواند داراي تغييرات مكاني و زماني قابل توجهي باشد. بر اين اساس نمونه‌هاي آب زيرزميني 145 نقطه مورد بررسي قرار گرفت. پس از بررسي واريوگرام و مشخص شدن مكاني بودن تغييرات نيترات، روش‌هاي مختلف شامل روش معين عكس فاصله و روش‌هاي زمين‌آماري تخمين‌گر توابع شعاعي، تخمين‌گر موضعي، تخمين‌گر عام، روش كريجينگ معمولي، كريجينگ ساده و كريجينگ جهاني در نرم افزار GIS مورد ارزيابي قرار گرفت و نقشه‌هاي پراكنش مكاني نيترات در دو مقطع زماني(قبل و بعد از فصل برداشت) تهيه گرديد. بر اساس معيار ارزيابي خطاي برآورد (RMSE)، روش كريجينگ معمولي داراي كمترين خطاست و از دقت قابل توجهي برخوردار بوده است. توزيع مكاني نيترات در آب زيرزميني منطقه نشان مي‌دهد كه غلظت نيترات در مناطق با قابليت نفوذ بالا و كاربري كشاورزي و اراضي باير(شرق و جنوب حوزه) بالاترين مقادير را داشته است. البته وجود سنگ شيل در اين قسمت كه نيترات‌زا است اين موضوع را تشديد مي‌كند. مقايسه غلظت نمونه‌هاي نيترات با استانداردهاي ملي و بين-المللي(50 ميلي گرم بر ليتر) نشان مي‌دهد كه 38 /1(2 حلقه) درصد از نمونه‌هاي مورد بررسي، قبل از فصل برداشت آلوده به نيترات بوده‌اند، در صورتي كه 03 /11درصد از نمونه‌هاي مورد بررسي(16 حلقه)، بعد از فصل برداشت آلوده به نيترات بوده‌اند.