سنجش ميزان تركيبات بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و زايلن در محيط داخل و خارج دبيرستان‌هاي دو شهر اصفهان و چادگان در سال 1395

Determination of Benzene, Toluene, Ethylbenzene, and Xylene Composition (BTEX) in Indoor and Outdoor Environment in High Schools of Isfahan and Chadegan Cities, Iran, in Year 2016

مقدمه: در ميان تركيبات آلي فرار، تركيبات بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و زايلن (Benzene, Toluene, Ethylbenzene, Xylene isomers يا BTEX) از آلاينده‌هاي مهم هوا به شمار مي‌رود كه حتي در غلظت‌هاي بسيار پايين نيز براي سلامتي مضر مي‌باشد. منبع اصلي اين تركيبات، گازهاي خروجي از اگزوز وسايل نقليه است. هدف از انجام مطالعه حاضر، سنجش تركيبات BTEX در هواي آزاد و محيط داخلي چهار دبيرستان واقع در دو منطقه شهر اصفهان و دو دبيرستان واقع در شهر چادگان بود. روش‌ها: نمونه‌هاي هواي محيط داخل و خارج مدارس در دو شهر اصفهان و چادگان به ‌وسيله پمپ نمونه‌برداري فردي و با استفاده از تيوب‌هاي كربن فعال جمع‌آوري گرديد. سپس تركيبات BTEX با استفاده از حلال دي‌سولفيد كربن استخراج شد و به كمك دستگاه كروماتوگرافي گازي- اسپكترومتري جرمي (Gas chromatography-mass spectrometry يا GC-MS) مورد سنجش قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين غلظت تركيبات BTEX در شهر اصفهان از شهرستان چادگان بالاتر بود. همچنين، غلظت تركيبات BTEX در منطقه 2 اصفهان [ميدان امام حسين (ع)] بالاتر از منطقه 1 (چهارباغ خواجو) گزارش شد و بيشترين و كمترين غلظت در ميان اجزاي BTEX به ترتيب به تولوئن و اتيل بنزن اختصاص داشت. نسبت محيط داخل به خارج نيز در دو منطقه نزديك به يك به دست آمد. رابطه معني‌داري بين غلظت داخلي و خارجي تركيبات BTEX در دو شهر و دو منطقه وجود نداشت و اين يافته نشان داد كه آلودگي محيط داخلي مدارس ناشي از منابع داخلي بوده است. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج به ‌دست‌آمده، شهر اصفهان از چادگان و منطقه دو اصفهان از منطقه يك آلوده‌تر بود و آلودگي‌ها بيشتر به منابع خارجي همچون ترافيك نسبت داده مي‌شود

Background: Among the volatile organic compounds, benzene, toluene, ethylbenzene, and xylene compounds (BTEX) are important as air pollutants that have harmful effect for health even at very low concentrations. The main source of these compounds is the exhausted gases from vehicles exhaust. The purpose of this study was to measure BTEX compounds in outdoor and indoor environment of 4 high schools located in two districts of Isfahan City and two districts of Chadegan City, Iran. Methods: Samples of air from inside and outside the schools were collected by individual sampling pumps using active carbon tubes. Then, BTEX compounds were extracted using solvent CS2, and measured using mass spectrometric gas chromatography (GC-MS). Findings: The average concentration of BTEX compounds in Isfahan City was higher than Chadegan City. Moreover, the concentration of BTEX compounds in Isfahan region 2 (Imam Hossein Square) was higher than zone 1 (Chahar Bagh Khaju), and the highest and lowest concentrations among the BTEX components were respectively in relation to toluene and ethylbenzene. There was no significant difference between indoor/outdoor ratios in two regions. There was no significant relationship between the indoor and outdoor concentrations of BTEX compounds in two cities and two regions, which showed that the indoor environment was contaminated by internal resources. Conclusion: Based on the results, the city of Isfahan was more polluted then Chadegan City. Moreover, region 2 in Isfahan was more polluted than region 1. So that the pollution is more related to external sources such as traffic.