شناسايي مناطق مناسب براي دفع پسماندهاي شهري با استفاده از تجزيه و تحليل مكاني (مطالعه موردي: شهرستان حميديه)

(Identification of suitable areas for disposal of urban waste using spatial analysis (Case study: Hamidiyeh county

مقدمه: يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي زيست‌محيطي كشورهاي درحال‌توسعه، دفع زباله‌هاي شهري به صورت يك راه‌حل پايدار است. اين پژوهش با هدف تعيين مناسب‌ترين مكان براي دفن زباله شهر حميديه با استفاده از مدل (AHP) و ابزار (GIS) به انجام رسيد. روش‌ها: در ابتدا 11 معيار در سه محيط اقتصادي- اجتماعي، هيدرولوژي و ژئومورفولوژي به عنوان معيار‌هاي مؤثر انتخاب شدند. سپس داده‌هاي مكاني در محيط GIS به لايه‌هاي اطلاعاتي جديد تبديل شدند. هر كدام از معيارها و زيرمعيارها با توجه به اهميت آن‌ها در مكان‌يابي محل دفن از طريق فرآيند (AHP) وزن‌دهي شدند. نتا‌يج: بيشترين وزن را معيار اقتصادي- اجتماعي با وزن 0/594 و كمترين وزن را معيار ژئومرفولوژي با وزن 0/157 به خود اختصاص دادند. در نهايت نقشه مكان مناسب جهت دفن محل پسماند در 4 كلاس كاملاً مناسب، مناسب، نامناسب و كاملاً نامناسب ايجاد شد. نتايج نشان داد كه 60‌% منطقه براي مكان محل دفن مناسب مي‌باشد. سايت پيشنهادي بر اساس مساحت پيش‌بيني شده زمين دفن براي 20 سال آينده، سايت (C) واقع شده در شمال غرب منطقه با مساحت 2505.788 هكتار بود. به‌طوركلي مي‌توان اظهار داشت سايت (C) در مقايسه با سايت‌هاي ديگر مشخصات بهتري داشت و در اين سايت خطر آلودگي آب‌هاي سطحي و محيط‌زيست بسيار كم بود. از نظر دسترسي و شبكه ارتباطي نيز داراي كمترين هزينه اقتصادي جهت انتقال و ارسال زباله به محل دفن با رعايت شرايط زيست‌محيطي است. بحث و نتيجه‌گيري: بايستي مكان مذكور، مورد توجه مسئولين مديريت پسماندهاي شهري شهر حميديه جهت دفن بهداشتي پسماندها با توجه به مناسب نبودن مكان فعلي دفن پسماند اين شهر قرار گيرد.

Background: One of the most important environmental challenges of many developing countries is the disposal of urban waste as a sustainable solution. This study aimed to determine the most suitable location for the landfill in Hamidiyeh County using the hierarchical analysis model (AHP) and (GIS). Methods: At first, 11 criteria were selected in three socioeconomic, hydrological, and geomorphological environments as effective criteria. Then the spatial data in the GIS software was transformed into new information layers. Each of the criteria and sub-criteria was weighted through the process of AHP according to the importance of them in locating the landfill. Results: The highest and the lowest weight belonged to socioeconomic criterion and the geomorphological criterion with a weight of 0.594 and 0.157, respectively. Finally, the appropriate location map was created for the landfill in four classes including completely appropriate, appropriate, inappropriate, and completely inappropriate. The results showed that 60% of the area was suitable for the landfill site. The site proposed for landfill based on the estimated land area for the next 20 years, was the C site located in the northwest with an area of 2505.788 hectares. In general, C site was more suitable than other sites, and there was little risk for pollution of surface water and environment. It also had the lowest cost of transporting and depositing waste to the landfill, in compliance with the environmental conditions. Conclusion: The selected site should be considered by Hamidiyeh municipal waste management authorities to bury waste, concerning the unsuitable location of the current landfill site of the city.