بررسي شرايط فيزيكوشيميايي تشكيل كوارتزهاي خودشكل رنگي منطقه قهرود بر اساس شواهد سنگ نگاري و مطالعات ميانبارهاي جامد و سيال

توده گرانيتوييدي قهرود با تركيب گرانيت تا گرانوديوريت و توناليت به سن ميوسن، در 40 كيلومتري جنوب باختر كاشان واقع است. فعاليت هاي گرمابي به دنبال نفوذ اين توده باعث تشكيل بلورهاي كوارتز درشت، خود شكل و رنگي در شكستگي ها و حفرات موجود در ليتولوژي هاي مختلف منطقه شده است. انواع بلورهاي كوارتز به لحاظ تنوع رنگي شامل كوارتزهاي شفاف، نيمه‌شفاف، سبز كم رنگ، زرد، سياه، پايه دودي، پايه قهوه اي متمايل به قرمز و كوارتزهاي روتيل دار هستند. مطالعات تركيب شيميايي بلورهاي كوارتز و ميانبارهاي سيال و جامد داخل آنها نشان مي دهد كه عوامل فيزيكي و شيميايي از جمله دما، فشار، تركيب توده نفوذي، سنگ ميزبان و سيال گرمابي، رخداد دگرساني و شرايط pH و Eh در تشكيل بلورهاي كوارتز رنگي و خود شكل قهرود دخيل بوده اند. ميانبارهاي جامد موجود در كوارتز احتمالاً به دو صورت تشكيل شده اند: 1) تأمين عناصر مورد نياز براي تشكيل كوارتز و ميانبارهاي جامد از طريق سيال و سپس محصور شدن اين ميانبارها در بين لايه هاي رشد بلورهاي كوارتز؛ 2) ورود مستقيم ذرات بسيار ريز از كاني‌ها در لايه هاي رشد بلوري و تشكيل بلورهاي كوارتز با رنگ هاي متفاوت. بلورهاي دودي را مي‌توان به دليل جانشيني عنصر Si با Al و همچنين حضور عناصر U و Th دانست. رنگ قرمز در كوارتزها به دليل حضور سوزن هاي روتيل تشخيص داده شد. بلورهاي سياه رنگ در شرايط اكسيدان و pH تقريباً بالا با رسوب اوليه مگنتيت و پس از آن اكسيدهاي منگنز در لايه هاي پاياني رشد بلور تشكيل شده‌اند. بلورهاي سبز رنگ حاصل رخداد دگرساني هاي كلريتي و اپيدوتي در سنگ‌هاي مجاور و دربرگيرنده هستند.