گرانيت‌هاي A type شمال سنندج – سيرجان؛ نگاهي نو، رده بندي نو

توده‌هاي نفوذي شرق سنندج تا گلالي، واقع در شمال پهنه سنندج – سيرجان، بخشي از كوهزاد زاگرس بوده و متشكل از توده‌هاي نفوذي مركب و چند‌فازي است كه در حين فرورانش پوسته اقيانوسي نئوتتيس به‌زير پليت اورازايا پديد آمده‌اند. لوكوگرانيت‌هاي آلكالن، پتاسيم بالا و فروئن، نماينده ماگماتيسم Atype در اين گستره هستند. با وجود شباهت‌هاي كاني‌شناسي و ايزوتوپي، لوكوگرانيت‌ها بر‌مبناي شواهد ژئوشيمي، ايزوتوپي و نتايج سن‌سنجي بلورهاي زيركن، دو دسته‌گي آشكاري به نمايش مي‌گذارند. لوكوگرانيت قلاي‌لان با سن تبلور 3 ± 159 ميليون‌سال، A1type است. ساير لوكوگرانيت‌ها A2type هستند و به فاصله زماني حدود 20 ميليون‌سال بعد (Ma 149140) متبلور شده‌اند. در واقع نفوذ ماگماي مافيك گوشته‌اي، موتور محركه‌ي ذوب‌بخشي پي‌سنگ از پيش‌بارور و هتروژن سنندجسيرجان بوده و سنگ‌هاي قلاي‌لان را پديد‌آورده‌است. لوكوگرانيت‌هاي جوان‌تر با ماهيت A2Type، ساز‌و‌كاري متفاوت دارند. اين سنگ‌ها حاصل ذوب‌بخشي پي‌سنگ مشابه و از پيش‌بارور هستند كه به فاصله زماني 20 ميليون‌سال پس از تكتونيك فشارشي پديد آمده‌اند. بالازدگي آستنوسفر در اثر كشش حاصل از عقب‌گرد يا افزايش شيب ورقه فرورانده پس از تكتونيك فشارشي حاكم بر منطقه، مي‌تواند عامل ذوب پوسته و تشكيل لوكوگرانيت‌هاي آلكالن جوان باشد.