بررسي تنوع و ويژگي هاي ژنتيكي تعدادي از توده برنج رقم هاشمي با استفاده از صفات مورفولوژيك و نشانگرهاي ريزماهواره

برنج مهم‌ترين منبع غذايي بيش از نيمي از جمعيت جهان است. برنج هاشمي در حال حاضر در استان گيلان بيشترين ميزان سطح زير كشت را داشته و از لحاظ كيفيت پخت و مشتري پسندي بهتر از ساير ارقام مي باشد. در اين تحقيق به‌منظور بررسي تنوع ژنتيكي موجود در 20 توده محلي برنج هاشمي به‌همراه ارقام شاهد گوهر و هاشمي (معرفي‌شده توسط مؤسسه تحقيقات برنج كشور)، از 21 نشانگر ريز‌ماهواره، صفات مورفولوژيك و كيفيت دانه استفاده شد. نتايج نشان داد كه تمامي صفات مورد مطالعه داراي اختلاف معني‌داري در سطح احتمال يك درصد بودند. تجزيه خوشه‌اي با كمك نرم‌افزار R، ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه را به 4 گروه تقسيم كرد. بر اساس اطلاعات حاصل از نشانگرها در مجموع 96 آلل چند شكل با ميانگين 4.57 آلل به‌ازاي هر جفت آغازگر تكثير شد. كمترين تعداد مربوط به نشانگر‌ RM249 با 3 آلل و بيشترين آن به‌ترتيب مربوط به نشانگر‌هاي RM19 و RM1109 با 6 آلل بود. ميانگين تعداد آلل مؤثر 3.97 بود كه RM249 با داشتن مقدار 2.25 كمترين و نشانگرهاي RM413 و RM1109 با داشتن مقادير 5.65 و 5.21 بيشترين مقادير را دارا بودند. ميانگين محتواي اطلاعات چند شكل (PIC) بدست آمده براي نشانگرهاي ريز‌ماهواره، 0.69 بود. در تجزيه‌ي خوشه‌اي با ضريب تشابه جاكارد بر اساس نشانگرهاي ريزماهواره، ژنوتيپ‌ها در 4 كلاستر طبقه‌بندي شدند. در مجموع نتايج تجزيه خوشه‌اي صفات مورفولوژيك و نشانگرهاي ريزماهواره با هم مطابقت خوبي داشتند و توانستند افراد را بر اساس منشأ جغرافيايي خود گروه‌بندي نمايند. وجود تنوع ژنتيكي در توده‌هاي محلي برنج هاشمي، امكان خالص‌سازي و گزينش لاين‌هاي برتر، حفظ و استفاده از ژنوتيپ‌هاي مختلف را در برنامه‌هاي اصلاحي فراهم مي‌كند.