ارتباط ميان فريدون با ايزد آب در تمدن ايلام

مانند بسياري از اساطير ايراني، فريدون نيز اين قابليت را دارد كه در متون ودايي پيگيري شود؛ اما پس از جست‌وجو در اين متون، تفاوت‌هايي ميان نقش‌هاي فريدون در متون ودايي و ميانه ايراني ديده مي‌شود. تاريخ ايران بسيار كهن‌تر از استقرار آريايي‌ها در اين فلات است؛ پس اين امكان وجود دارد كه ريشه‌هايي از اين اساطير را به‌صورت موجود در متون ميانه، در تمدن‌هاي پيش از آريايي ايران نيز پيگيري كرد كه تمدن ايلامي يكي از اين تمدن‌هاست. عناصر فرهنگي و تمدني ايلام باستان را همواره مي‌توان در ارتباط تنگاتنگ با تمدن ميان‌رودان دانست؛ ازاين‌رو در تمدن ايلام، ايزدان ميان‌روداني فراواني وجود داشته‌اند كه البته با كاركرد خاص خود، در ايلام پذيرفته مي‌شدند. ائا/انكي (ايزد آب ميان‌روداني) از آن جمله است؛ البته باتوجه به استل‌اونتش‌نپيرشَ چنين به نظر مي‌آيد كه در ايلام نقش‌هاي او به‌طور كامل به ايزد نپيرشَ نسبت داده شده است؛ اما به هر حال با آنكه نپيرشَ صورتي ايلامي از ائاست، براي شناخت بهتر نقش‌هاي ايزد آب ايلامي ناچار بايد به اسطورﮤ ائاي ميان‌روداني مراجعه كرد. با بررسي در اسطورﮤ ائا نكاتي ديده مي‌شود كه به‌نظر مي‌آيد ممكن است فريدون را صورت آريايي اين اسطوره ميان‌روداني و سپس ايلامي دانست. اين مقاله برآن است به روش كتابخانه‌اي و برپاﻳﮥ اسناد موجود، چگونگي ارتباط ميان اسطورﮤ فريدون و ايزد آب را در تمدن ايلام، باتوجه به ﭘﻴﺸﻴﻨﮥ ميان‌روداني آن، بررسي كند.