ظهور و سقوط طغرل كافرنعمت

سلطان عبدالرشيدبن‌محمود يكي از سلاطين غزنوي است كه در سال 441ق/1050م در غزنه بر اريكه قدرت تكيه زد؛ اما از آنجا كه براي ادارﮤ قلمرو امپراتوري غزنوي قدرت لازم را نداشت، در مدت زمان اندكي با بحران و مشكلات عديده‌اي مواجه شد و پس از دو سال، با شورش طغرل كافرنعمت، دوران حكومت او به پايان رسيد. نگارنده در اين جستار مي‌كوشد تا حد امكان از زواياي تاريكِ قتلِ عبدالرشيد‌بن‌محمود به ‌دست غلام‌سپهسالارش، به نام طغرل، پرده برگيرد. در منابع و پژوهش‌هاي دوران غزنوي از طغرل با نام‌هايي همچون كافرنعمت، مخذول و غاصب ياد شده است؛ اما ماهيت اصلي اين غلام‌سپهسالار همچنان پوشيده مانده و در هاله‌اي از ابهام فرو رفته است؛ همچنين علت‌هاي شورش او عليه ولي‌نعمتش نيز روشن نشده است. پژوهش حاضر با روش توصيفي‌تحليلي و با استناد به منابع كتابخانه‌اي در پي يافتن پاسخ‌هايي مناسب براي اين پرسش‌هاست كه طغرل غلام كدام سلطان غزنوي بوده است؛ همچنين حكومت طغرل چند سال طول كشيده است. يافته‌هاي پژوهش حاكي از اين نكته است كه برخلاف تصور برخي از منابع، طغرل غلام سلطان محمود بوده و بعدها در دوران جانشينان سلطان مسعود هم در دربار غزنويان حضور داشته است. افزون بر اين، براساس داده‌هاي تاريخي، دوران حكومت او بيش از آن مدتي است كه منابع ذكر كرده‌اند.