چالش‌هاي حقوقي حفاظت از ميراث فرهنگي زير آب در پرتو قوانين نجات و كشفيات

ناجيان و كاشفان در پي كسب منفعت اقتصادي حداكثري از اقدامات خود و باستان‌شناسان به‌دنبال فراهم كردن شرايط حفاظت مطلوب از ميراث فرهنگي زير آب هستند. تضاد ميان اهداف اين دو گروه آشكار است و امكان سازش ميان اهداف متضاد آنها بسيار دشوار. قوانين داخلي و اسناد بين‌المللي با توجه به همين دشواري‌ها دو رويكرد كلي اتخاذ كرده‌اند: تعدادي از آنها به‌كلي اجراي قوانين نجات و كشفيات را در مورد بقاياي تاريخي و باستاني زير آب منع كرده و در مقابل عده‌اي ديگر اجراي اين قوانين را در خصوص ميراث فرهنگي زير آب به‌صراحت تجويز كرده‌اند. در اين ميان «كنوانسيون 2001 يونسكو در خصوص حفاظت از ميراث فرهنگي زير آب» تلاش كرده است كه ميان مواضع متضاد دو طرف به‌نوعي سازش ايجاد كند. مادۀ 4 اين كنوانسيون اجراي قوانين نجات و كشفيات را مشروط به شرايط خاصي تجويز كرده است. سازگاري اين مقرره با بند 3 مادۀ 303 كنوانسيون 1982 مبهم و سازگاري آن با مقررات كنوانسيون بين‌المللي نجات (1989) در شرايط خاصي امكان‌پذير است.