جايگاه شورا در حكومت اسلامي از ديدگاه محمد رشيدرضا و سيدمحمود طالقاني

سيدمحمود طالقاني و محمد رشيدرضا، نظريه‌‌‌‌‌هاي سنتي در مورد حكومت اسلامي در جامعه‌‌ي امروزين را ناكارآمد تلقي كردند و به‌‌‌‌‌دنبال ارائه‌‌ي نظريه‌‌‌‌‌اي كارآمد مبتني‌‌‌‌‌بر قرآن و آموزه‌‌‌‌‌هاي ديني برآمدند. آنان به‌‌‌‌‌نظر ايشان، آموزه‌‌‌‌‌هاي شورايي قرآن در عصر جديد مناسب‌‌‌‌‌ترين محتوا براي حكومت اسلامي است كه مي‌‌‌‌‌تواند در قالب نظام پارلماني تحقق پيدا كرده و به بحران‌‌‌‌‌هاي جامعه‌‌ي اسلامي خاتمه دهد. نگاه رشيدرضا در ترسيم مجلس شورا، نخبه‌‌‌‌‌گرايانه است؛ در حالي كه طالقاني بيش‌‌‌‌‌تر بر توده‌‌‌‌‌هاي مردم تكيه دارد. اهميت اين پژوهش ضمن كاوش حول زواياي مختلف شورا از ديدگاه اين دو انديشمند، به تطبيق آن با دموكراسي پرداخته و پيامد‌‌‌‌‌هاي سياسي آن را بررسي نموده است. مسأله‌‌‌‌‌ي پژوهش حاضر، چگونگي تبيين شورا در حكومت اسلامي از منظر دو انديشمند مسلمان (يادشده) است. مقايسه اين دو ديدگاه در تفكرات شيعه و سني موجب روشن‌‌‌‌‌شدن نقاط اشتراك، اختلاف و مواضع مورد تأكيد در اين نظريات خواهد شد. اين مقاله از روش استيوارت هيوز بهره جسته است.