بررسي و نقد بسترها و ريشه‌‌‌‌‌هاي ولايت شورايي

نظريه‌‌ي ولايت شورايي در فقه سياسي شيعه موافقان و مخالفاني دارد كه هر دو طيف ادعاي خود را بر دلايل عقلي، عقلايي و نقلي محكم كرده‌‌‌‌‌اند. در اين ميان، موافقان ولايت شورايي از رهگذر تحليل اقوال برخي از علما در نيازمندي به شورا در افتا و قضاوت، بحث شوراي رهبري را پيش مي‌‌برند؛ در حالي‌‌كه مخالفان، به اين اقوال پاسخ داده و دلايلي نيز بر ردّ آن‌‌‌‌‌ها اقامه مي‌‌‌‌‌‌‌كنند. دين مبين اسلام هرچند بر شورا و مشورت تأكيد بليغ دارد، لكن اين تأكيدها را نمي‌‌توان دليل بر شيوه‌‌ي ولايت شورايي دانست. پژوهش حاضر با تفكيك مفاهيم اصطلاحي: شوري، فتوي، قضاوت و حكم؛ و تبيين تركيب آن‌‌‌‌‌ها در روايات و نظرات فقها، بستر‌‌ها و ريشه‌‌هاي ايده‌‌ي ولايت شورايي را طرح و بررسي كرده است. اين بررسي نشان مي‌‌‌‌‌‌‌دهد امكان شورا در افتا، قضاوت و رهبري برداشت‌‌هايي متفاوت از سنت و انديشه‌‌ي علماست؛ لكن وجود قراين و نظراتي مشهور در مقابل، چنين فهمي را از سيره و نقل مردد و ملغي مي‌‌سازد. اين پژوهش با استفاده از روشي توصيفي تحليلي به اين پرسش پاسخ مي‌‌‌‌‌‌‌دهد كه آيا مي‌‌‌‌‌‌‌توان يك جامعه را با ولايت شورايي رهبري نمود؟ پاسخ اين پژوهش به سوال فوق، منفي است.