نشانه‌شناسي حقوق شهروندي در انديشه امام خميني(ره)

هدف پژوهش حاضر بررسي مسأله حقوق شهروندي در انديشه امام خميني بوده و كوشيده است با بهره‌‌گيري از رويكردي نشانه‌‌شناسانه، نشانه‌هاي مفهومي دال بر حقوق افراد به مثابه شهروندان حكومت اسلامي را در منظومه فكري امام خميني واكاوي نمايد. در اين تحقيق از نشانه‌شناسي به عنوان روش تحليل و چارچوب نظري بحث استفاده شده و تلاش گرديده تا از برخي امكانات روش‌شناختي الگوي ايزوتسو، به خصوص مفهوم «ميدان‌‌هاي معنايي» بهره‌گيري شود. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه عبارت حقوق شهروندي در گفتار و آثار امام خميني به كار نرفته است. اين خود نشان از نو بودن نشانه مزبور در نظام معنايي اسلامي است. در حوزه حق تعيين سرنوشت، اين حق مشاركت سياسي است كه چالش‌برانگيز است. مشاركت سياسي در انديشه اسلامي در ميدان معنايي وظيفه ديني، معنا مي‌‌يابد و هر مسلماني بايد در حد توان خود در آن كوشا باشد. نظام جمهوري اسلامي، هرچند از حيث صوري و شكلي به نظام‌‌هاي جمهوري متعارف شباهت دارد، اما به دليل ابتناي آن بر قوانين اسلامي، خود نظامي منحصربه‌‌فرد است كه شهروندي در آن مختصات ويژه‌‌اي دارد. اين مختصات ويژه به خوبي نمايانگر تضاد‌‌هاي نشانه‌‌شناختي در نظام معنايي مسلمانان و گفتمان حقوق شهروندي مدرن است.