ژئوشيمي رخساره هاي كانه دار و پهنه بندي دگرساني در كانسار سولفيد توده اي آتشفشانزاد باريت- سرب- مس ورندان، جنوب غرب قمصر

Geochemistry of ore facies and alteration zoning pattern of the Varandan Ba-Pb-Cu volconogenic massive sulfide deposit, southwest of Qamsar

كانسار سولفيد توده اي آتشفشانزاد باريت- سرب- مس ورندان در جنوب غرب قمصر و در كمان ماگمائي اروميه- دختر واقع شده است. كانه زائي در كانسار ورندان به صورت چهار زيرافق كانه دار و در واحد 1 (عمدتا شامل توف هاي اسيدي و آندزيت) توالي آتشفشاني- رسوبي ميزبان با سن ائوسن مياني- بالائي رخ داده است. رخساره هاي متمايز شده در اين كانسار شامل: 1) رگه- رگچه اي، 2) مجموعه هاي برشي دهانه اي، 3) توده اي، 4) لايه اي- نواري و 5) رسوبات گرمابي- بروندمي آهن و منگنزدار مي باشند. دگرساني عمده در سنگ ديواره از نوع كلريتي- سيليسي و سيليسي- سريسيتي مي باشد. دگرساني كلريتي- سيليسي همراه با رخساره هاي استرينگر و برشي در كمرپايين زير افق هاي معدني و در مركز سيستم وجود دارد و دگرساني سيليسي- سرسيتي در اطراف بخش كلريتي زيرافق هاي معدني و همچنين به همراه باريت قرار گرفته است. آناليز الكترون ميكروپروب برروي كاني هاي كلريت از كمرپايين (رخساره هاي استرينگر) زيرافق دوم و سوم نشان مي دهد كه اين كلريت ها در رده كلريت هاي غني از آهن و نزديك به قطب كلينوكلر هستند كه با ويژگي هاي كلريت در پهنه هاي دگرساني كانسارهاي سولفيد توده اي آتشفشانزاد مطابقت نشان مي دهند. بررسي هاي ژئوشيميايي رخساره هاي كانه دار نشان مي دهد كه ميزان عناصر Ag، As، Cu، Sb و Sr در بخش چينه سان (لايه اي- نواري و توده اي) زيرافق سوم خيلي بالاتر از زيرافق هاي ديگر بوده و بطورميانگين به ترتيب برابر 41، 273، 1945، 390 و 1013 ppm مي باشند. در مجموع مطالعات ژئوشيميايي نشان دهنده وجود پهنه بندي فلزي در اين كانسار است كه از ويژگي هاي كانسارهاي VMS است. پهنه بندي فلزي ناشي از نفوذ سيالات داغ مس دار مي تواند از گسترش پديده پالايش پهنه اي و رخداد فراپالايش باشد كه نتيجه آن شستشوي دوباره مس توسط سيال داغ گرمابي از مجموعه دهانه اي و ته نشست آن در داخل رخساره لايه اي- نواري مي باشد. از ميان رخساره هاي مختلف زيرافق هاي كانه دار كانسار ورندان، رخساره لايه اي- نواري زيرافق سوم براي استخراج عناصر كمياب از جمله نقره مي تواند داراي ارزش اقتصادي باشد.

The Varandan Ba-Pb-Cu deposit is located in southwest of Qamsar which is part of Urumieh-Dokhtar magmatic-arc zone. Mineralozation occurred as four sub-horizons in the unit1 of volcaniclastics and volcanics (acidic tuff and andesite) of Middle-Late Eocene. Each sub-horizon consists of five ore facies including: 1) stringer zone, 2) vent complex zone, 3) massive zone, 4) bedded-banded zone and 5) hydrothermal-exhalative sediments of Fe and Mn bearing. Main wall rock alterations in the deposits include chloritic-quartz and quartz-sericitic. Alteration zoning is observed in the deposit as chloritic-quartz at the core and quartz-serisitic in the margins of the footwall of the ore sub-horizon. Electron microprob analysis (EPMA) on the chlorite in stringer zones of the second and third sub-horizons show that these chlorites are Fe-rich chlorite and close to the clinochlor field. Geochemical studies indicate that grades of Ag, As, Cu, Sb and Sr in the stratiform ore (bedded-banded and massive) of the third sub-horizon are much higher than the other sub-horizons, and are 41, 273, 1945, 390 and 1013 ppm, respectively. All geochemical studies show that metal zoning in this deposit is clear, this is characteristic of VMS deposits. Development of zone-refining and over refining processes caused leaching of Cu from the stringer zone and vent complex facies and its later precipitation in the bedded ore facies. Among across to different sub-horizons in the Varandan deposit, third sub-horizon is recognized as economic for Ag extraction .