تأثير آموزش توانمندسازي مادران بر پيشگيري از عارضه التهاب مخاط دهان در كودكان تحت شيمي‌ درماني

THE EFFECT OF EDUCATION ON THE EMPOWERMENT OF MOTHERS ON THE PREVENTION OF ORAL MUCOSAL INFLAMMATION IN CHILDREN UNDERGOING CHEMOTHERAPY

پيش‌زمينه و هدف: عارضه التهاب مخاط دهان يكي از عوارض جانبي شايع شيمي‌درماني مي‌باشد كه بر پذيرش و تداوم درمان از سوي مددجو مؤثر است لذا شناخت اين عارضه و راه‌هاي پيشگيري از آن در بهبود، سير درمان و جلوگيري از بستري شدن‌هاي مكرر و بقاء اين بيماران كمك‌كننده است. اين مطالعه باهدف تعيين تأثير آموزش توانمندسازي مادران بر پيشگيري از عارضه التهاب مخاط دهان در كودكان تحت شيمي‌درماني انجام شده است. مواد و روش كار: مطالعه حاضر از نوع كارآزمايي باليني است كه بر روي 40 نفر از مادران داراي كودك 1 تا 12 ساله تحت شيمي‌درماني در دو گروه مورد و كنترل در بيمارستان فوق تخصصي كودكان بهرامي تهران در سال 1396 انجام گرفته است. مادراني كه داراي شرايط ورود به مطالعه بودند به روش غير تصادفي در دسترس انتخاب شدند و به روش تصادفي 20 نفر در گروه مورد و 20 نفر در گروه كنترل قرار گرفتند. در گروه مورد آموزش‌هاي لازم بر اساس راهنماي باليني در 5 جلسه بر طبق الگوي توانمندسازي در 4 گام انجام گرديد. ابزار استفاده‌شده در اين پژوهش پرسشنامه اطلاعات دموگرافيك و چك‌ليست علائم و نشانه‌هاي عوارض حاد و شايع شيمي‌درماني در كودكان بوده پايايي چك‌ليست با استفاده از آزمون آلفاي كرونباخ براي كل ابزار 88/0 در نظر گرفته شد. داده‌هاي حاصل از چك‌ليست‌ پژوهشگر ساخته در 3 مرحله هفته‌هاي دوم، چهارم و هشتم بعد از مداخله جمع‌آوري شد و در تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS ويرايش 22 استفاده گرديد. يافته‌ها: ميانگين عارضه التهاب مخاط دهان بعد از مداخله در گروه مورد كم‌تر از گروه كنترل بوده ميانگين بروز عارضه التهاب مخاط دهان قبل از مداخله، هفته دوم، چهارم و هشتم بعد از مداخله به ترتيب 1.55±1.73، 0.27±1.32، 0.23± 1.57، 0.18±1.55 بود. نتيجه آزمون كوكران مؤيد كاهش قابل‌توجه در ميزان بروز عارضه التهاب مخاط دهان در بعد از مداخله مي‌باشد (0.05P <) درصورتي‌كه در گروه كنترل بين ميزان بروز عارضه التهاب مخاط دهان قبل از مداخله و بعدازآن تفاوت معني‌داري مشاهده نشد (0.05 P >) همچنين در مقايسه گروه مورد و كنترل ازلحاظ ميزان بروز عارضه التهاب مخاط دهان نتايج نشان داد عارضه التهاب مخاط دهان در گروه مورد كم‌تر از گروه كنترل بوده است. بحث و نتيجه‌گيري: برنامه توانمندسازي مي‌تواند به مادران در كشف واقعيت، افزايش آگاهي و توانايي، مهارت و تفكر انتقادي كمك نمايد و درنتيجه باعث پيشگيري از عارضه التهاب مخاط دهان در كودكان تحت شيمي‌درماني گردد و نقش بسزايي در زمينه خودمراقبتي به‌طور مستقل داشته باشد. مي‌توان از اين الگو در بيماري‌هاي مزمن ديگر كودكان نيز استفاده نمود.

Background & Aim: Mucositis is one of the most common side effects of chemotherapy that affects the acceptance and continuation of treatment by the patient. Therefore, recognition of this complication and ways of preventing it in improving the course of treatment and preventing repeated hospitalization and survival these patients are helpful. The aim of this study was to determine the effect of maternal empowerment training on the prevention of oral mucosal inflammation in children under chemotherapy. Materials & Method: This clinical trial study was performed on 40 mothers of children aged 1 to 12 years old under chemotherapy in two case and control groups at Tehran Bahrami Hospital in 1396. Mothers who were admitted to the study were selected randomly and randomly assigned to 20 subjects in the case group and 20 subjects in the control group. In the case group, the necessary training was done in 5 steps according to the clinical guidelines in accordance with the empowerment model in 4 steps. The instruments used in this study were demographic information questionnaire and a checklist of signs and symptoms of acute and common complications of chemotherapy in children. The reliability of the checklist was considered to be 0.88 using Cronbach's alpha. Data were collected from a researcher-made checklist in 3 stages of the second, fourth and eighth weeks after the intervention. Data were analyzed using SPSS 22. Results: The mean of the complication of oral mucosal inflammation after the intervention in the case group was less than the control group. The mean incidence of oral mucosal inflammation before intervention, second, fourth and eighth weeks after intervention was 1.55 ± 1.73, 0.27 ± 1.32.0.23 ± 1.57, 0.18 ± 1.55. The results of Cochran test showed a significant reduction in the incidence of oral mucosal inflammation in the post-intervention period (P<0.05). There was no significant difference in the incidence of oral mucosal inflammation in the control group before and after the intervention (P>0.05) ) Also, the comparison of the case and control groups with regard to the incidence of oral mucosal inflammation showed that the oral mucosal inflammation in the case group was less than the control group. Conclusion: Empowerment program can help mothers to discover reality, increase their knowledge and ability, skills and critical thinking, thus preventing the complication of oral mucosal inflammation in children undergoing chemotherapy and have a significant role in self-care independently.. It can be used in other chronic diseases of children.