پديد آورندگان :
اكبري، محمود دانشگاه آزاد اسلامي شاهرود , اشرفي، احمد دانشگاه آزاد اسلامي شاهرود , سليم، محمدنبي دانشگاه آزاد اسلامي شاهرود
كليدواژه :
قرون 3 تا 5 قمري , ايران , معيارها , اطباي مسلمان , اخلاق پزشكي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف
يكي از نخستين علومي كه توجه مسلمانان را به خود جلب كرد و گسترش يافت، طب بود، از آنجا كه دانش پزشكي با جان و روان انسان ها سر و كار دارد، در بيشتر تمدن هاي بشري، از منزلت و اهميت خاصي برخوردار بوده و به عنوان يك حرفه مقدس بدان نگريسته مي شد؛ انتظار آن بود كه اطبا، آراستگي اخلاقي را با توانمندي حرفه ايي درهم آميزند. تاريخ طب در ايران و اسلام گواه آن است كه اخلاق پزشكي، همواره مورد توجه و سرلوحه كار پزشكان موفق، مردمي و نامدار بوده است. پژوهش حاضر با هدف معرفي شاخص هاي راستين يك پزشك آرماني و نمونه از منظر تعدادي از اطباي بلندآوازه و معتبر ايران اسلامي در قرون نخستين اسلامي، كوشيده تا اصول اخلاقي اطباي سلف را مورد كنكاش قرار دهد.
مواد و روش ها:
مقاله پيش رو با روش توصيفي تحليلي و به ياري منابع كتابخانه ايي، با بررسي موردي كتاب هاي طبي پنج تن از اطباي ايراني سده هاي سوم تا پنجم قمري، به نام هاي ابن ربن طبري، زكرياي رازي، مجوسي اهوازي، بوعلي سينا و حكيم جرجاني، معيارهاي طبيب نمونه را مورد بررسي قرار مي دهد.
ملاحظات اخلاقي:
در مراجعه به متون، صداقت و امانتداري، استناد به متون مورد استفاده، پرهيز از جانبداري در استنباط از متون يا تحليل ها رعايت شده است.يافته ها: نتيجه تحقيق گواه آن است كه نزد پزشكان ايراني مسلمان رعايت اصول اخلاقي و حرفه اي در امر طبابت به عنوان مهم ترين خصيصه و شرط لازم براي اطبا مطرح بوده و بر اين اساس در آثار طبي اين پزشكان، ويژگي هايي چون ارتباط و ياد خدا، توكل، بردباري، حفظ اسرار پزشكي، خوش خلقي، اميدبخشي، ارتباط و رفتار مناسب با بيمار، اعتقاد راسخ ديني و... مورد تاكيد و توصيه قرار گرفته است.
نتيجه گيري:
پزشكاني كه در تاريخ به آن ها حكيم نيز گفته مي شده است، بر اصولي چون حسن برخورد پزشك و تاثير آن در معالجه بيمار، حضور بر بالين مريض و احترام به او، رعايت تقوا و دينداري، پرهيز از فساد و... به عنوان شروط فرهنگ اخلاقي در علم پزشكي اصرار داشته اند. نتيجه پژوهش نشان مي دهد كه دو اصل اخلاق و وجدان و نيز تخصص پزشكي، وجه اشتراك اكثر اطباي ايراني و مسلمان در سده هاي مياني تاريخ ايران اسلامي بوده است.
كليدواژگان:
چكيده لاتين :
Background and Aim
One of the first sciences that attracted and expanded the attention of Muslims was medicine, since medical science deals with the lives and souls of human beings and in most human civilizations, was of dignity and importance. It was considered a sacred profession; it was expected that physicians would combine moral fitness with professional ability. The history of medicine in Iran and Islam testifies that medical ethics has always been the focus of successful, popular and renowned physicians. The purpose of this study is to introduce the true indicators of an idealized physician and sample from the perspective of a number of prominent and respected Islamic Iran monks in the early Islamic centuries.
Materials and Methods
This article is a descriptive-analytical one and with the help of library resources, a case study of medical books of five Iranian companions of the third to fifth centuries AH, namely: Ibn Raben Tabari, Zakaria Razi, Magusi Ahvazi, Bu Ali Sina and Hakim Jorjani examines the criteria of the sample physician. Ethical Considerations: When referring to the texts, honesty and trustworthiness, reference to the texts used avoidance of bias in deducing the texts or analysis is observed.
Findings
The results of this study show that the practice of ethical and professional principles of medicine among Iranian Muslim physicians is considered as the most important attribute and condition for medical practitioners. God, trust, tolerance, preservation of medical secrets, goodwill, hope, patient communication and good behavior, religious conviction and so on have been emphasized and recommended.
Conclusion
Doctors, also known as sages, historically emphasize the following principles: Good physician attitudes and their impact on patient care, presence on the sick bed and respect for him, observance of piety and religiosity, avoidance of corruption, etc. As a condition of ethical culture they have insisted on medical science. The results show that the two principles of ethics and conscience, as well as medical specialty, have been a common theme of most Iranian and Muslim monks in the middle ages of Islamic Iran
