خاتوني93، رقم جديد خربزه براي كشت در مناطق گرم و معتدل

خربزه خاتوني يكي از مهم‌ترين ارقام خربزه در استان خراسان رضوي است كه بيشترين سطح زير كشت خربزه استان را شامل مي‌شود. غير يكنواختي و تنوع به دليل دگرگشني بالا (85 تا 95 درصد) و كشت در سال‌هاي طولاني و پراكندگي صفات در داخل جمعيت خربزه خاتوني و در نتيجه پايين بودن عملكرد محصول از مهم‌ترين مشكلات اين جمعيت خربزه مي‌باشد. براي بهبود صفات در اين جمعيت از روش اصلاحي گزينش بوته به رديف استفاده شد. با رسيدن ميوه‌ها در سال اول (1378) ده درصد بوته‌هاي مطلوب از هر كرت انتخاب گرديدند. سلامت بوته و ميوه، تعداد ميوه در بوته مناسب، متوسط وزن ميوه مطلوب، شكل و رنگ مناسب ميوه و شيريني ميوه از شاخص‌هاي انتخاب بودند. ميوه‌هاي انتخابي جداگانه بذر‌گيري و شماره‌گذاري شدند. در سال دوم (1379) نيمي از بذر هر كدام از شماره‌ها در انبار نگهداري و نيمي ديگر در يك رديف به طول 20 متر كشت شدند تا علاوه بر بررسي صفات، با يكديگر نيز مورد مقايسه قرار گيرند. پس از انتخاب شماره‌هاي برتر در پايان سال دوم، بذرآنها از انبار خارج و مخلوط گرديد تا در سال بعد كشت شود. در سال سوم (1380) بذرها مشابه سال اول كشت شده و انتخاب بر اساس صفات مورد نظر صورت گرفت. در سال چهارم (1381) نيز مشابه سال دوم بذرها در يك رديف كشت شدند و بذرهاي رديف‌هاي انتخابي در انبار مخلوط شدند. در پايان سال پنجم (1382) جمعيت اصلاح شده با جمعيت اوليه با استفاده از آزمون t مقايسه شد. روش انتخابي باعث بهبود صفات مانند متوسط وزن ميوه (46.66 درصد)، تعداد ميوه در بوته (45/45 درصد)، درصد قند (8.33 درصد) و عملكرد (60 درصد) شد. جمعيت‌هاي اصلاح شده خربزه خالص شده در يك آزمايش طي سال‌هاي 1386 تا 1390 با يكديگر و نيز با جمعيت اوليه (مادري) مقايسه شدند. آزمايشات تحقيقي ترويجي در سال 1391 نشان دادكه جمعيت اصلاح شده با ميانگين عملكرد 27.45 تن نسبت به جمعيت محلي با عملكرد 20.14 تن در هكتار برتري بالايي دارد.