تجانس و اهميت اقتصادنهادي براي ساخت اقتصاداسلامي

اقتصاد نئوكلاسيك رويكرد اصلي و مسلط برنامه‌هاي آموزشي و پژوهشي علم اقتصاد محسوب شده و ساير رويكردها تا حدود زيادي در حاشيه اين برنامه‌ها قرار دارند. بحث و سؤال اساسي اين مقاله اين است كه آيا قسمت تركيبي اقتصاد اسلامي نيز بايد همين وضعيت را داشته باشد؛ يعني آيا تأكيد اقتصاد اسلامي بايد بر تركيب آموزه‌هاي اسلامي با ادبيات نئوكلاسيكي باشد. در ادبيات نهادي با تأكيد بر محدوديت‌هاي بهينه‌سازي نئوكلاسيكي، «تصميم‌گيري‌هاي نهادي» و «هزينه‌هاي مبادله» اهميت پيدا مي‌كنند. مشخصه اصلي رفتار ديني «نهادي عمل كردن» در چارچوب قواعد و ساختارهاي ديني است و «كاهش هزينه‌هاي مبادله» نيز از كاركردهاي اصلي فقه و اخلاق اسلامي به شمار مي‌رود. از اين منظر تشابه و تجانس شكلي بين ادبيات نهادي و آموزه‌هاي اسلامي تا حدود زيادي بديهي به نظر خواهد آمد. هدف اين مقاله عمق دهي و بيان مجدد و تفصيلي همين مفهوم به شكلي نوين است. در اين راستا و به روش تحليلي و توصيفي به مقايسه تطبيقي ادبيات نئوكلاسيكي و نهادي در حوزه اقتصاد خرد پرداخته خواهد شد و تلاش مي شود با تأكيد بر اهميت و نقش «تصميم‌گيري نهادي» و اهميت كاهش «هزينه‌هاي مبادله» در اقتصاد، تحليلي مناسب براي اين ادعا مطرح شود كه ادبيات اقتصاد نهادي در مقايسه با ادبيات نئوكلاسيكي اهميت عملياتي و تجانس بسيار بيشتري براي ساخت قسمت تركيبي اقتصاد اسلامي دارند. بر اين اساس لازم است در برنامه‌ريزي درسي رشته اقتصاد و اقتصاد اسلامي در كنار آموزش اقتصاد نئوكلاسيك توجه ويژه‌اي به ادبيات اقتصاد نهادي صورت پذيرد.