معيار اخلاقي توليد در نظام اقتصادي اسلام

در نظام سرمايه‌داري توليدكننده بر مبناي اخلاقي سودگرايي (Utilitarianism)، حداكثركردن سود را ملاك كار خود قرار مي‌دهد؛ اما در نظام اقتصادي اسلامي و بر اساس مباني هستي‌شناختي و اخلاقي خاص خود، نياز(Need) به عنوان مهم‌ترين معيار اخلاقي براي فعاليت‌ توليدي تلقي شده است. بحث از مقوله نياز به عنوان ملاك ارزشي، از دو جهت اساسي حائز اهميت است، يكي از حيث مسئوليت اخلاقي توليدكننده در قبال خود و خانواده كه درآمدي كسب كند تا نيازهاي شخصي و خانواده‌اش به امكانات زندگي را رفع نمايد و دوم از حيث مسئوليت اخلاق اجتماعي‌ كه توليدكننده نسبت به همنوعان و جامعه به ‌عنوان تقاضاكننده و مصرف‌كننده محصولات دارد. بر اين اساس ساختار بحث در دو جهت فوق سامان يافت. از نظر اين مقاله مهم‌ترين ويژگي‌هاي ارزشي نياز در نظام اقتصادي اسلام، تأكيد بر واقعي بودن نياز و تأكيد بر رفع نيازهاي كلان جامعه از قبيل امنيت، عدالت و توسعه اقتصادي است كه توليدكننده در انتخاب نوع و جهت‌گيري توليد كالا و خدمات، اخلاقاً بايد خود را ملتزم به رعايت آنها ببيند.