مدل سازي مشخصات ژئومتري فرسايش خندقي (مطالعه موردي: استان ايلام)

يكي از انواع فرسايش­هاي آبي كه موجب تخريب اراضي و بر هم خوردن تعادل در پهنه­هاي منابع طبيعي مي­شود، پديدۀ فرسايش خندقي است. تخريب اراضي، بر هم خوردن منظر زمين و تعادل اكولوژيك و به مخاطره افتادن منابع زيستي در اين مناطق، از جمله موارد ديگري است كه پژوهش در مورد فرسايش خندقي به ويژه در شهرستان دره­شهر را گريز­ناپذير و الزامي مي­كند. در همين راستا تعداد 36 خندق در پهنۀ خندقي دره شهر در استان ايلام انتخاب شدند. سپس عوامل محيطي، خصوصيات فيزيكي-شيميايي خاك، پوشش و هيدرولوژيكي خندق­هاي مورد آزمون با استفاده از عكس­هاي هوايي، نقشه­هاي رقومي مربوطه و عمليات­هاي ميداني مشخص شدند. براي تعيين ميزان اثرگذاري اين عوامل بر روي هريك از مشخصات ژئومتري خندق با استفاده از منطق فازي و نظريۀ اطلاع، تابع عضويت و وزن تابع عضويت هريك از عوامل محاسبه شد. سپس رابطۀ بين متغيرهاي وابسته و مستقل با استفاده از رگرسيون چند متغيره بدست آمد. نتايج بررسي­هاي آماري با استفاده از روش رگرسيون چند متغيرۀ گام­ به­ گام نشان داد كه طول خندق با مساحت بالادست خندق، عرض بالا و پايين و سطح مقطع خندق با ضريب گردي حوضه، عمق خندق با ضريب گردي حوضه و انحناي دامنه، ارتفاع پيشاني خندق با شيب محلي سر خندق و شيب جدارۀ خندق با درصد تاج پوشش رابطۀ معني ­داري دارند. بنابراين مي­توان نتيجه گرفت كه مشخصات ژئومتري خندق در منطقۀ مورد مطالعه تابعي از سطح بالادست، ضريب گردي حوضه، انحناي دامنه، شيب محلي سر خندق و در­صد تاج پوشش حوزه­ آبخيز خندق خواهد بود.