بهينه‌سازي گِران‌رَوي (قوام، چسبناكي) چسب گياهي سريش براي استفاده در مرمت كاغذ

هدف: اين پژوهش ضمن اشاره به معضلات استفاده از چسب‌هاي سنتزي در مرمت كاغذ و لزوم احياء چسب‌هاي سنتي در اين حوزه، به معرفي چسب سريش در صنايع‌دستي كهن ايران و مشكلات استفاده از اين چسب پرداخته‌است؛ سپس براي افزايش گِران‌رَوي (قوام) اين چسب راهكاري عرضه كرده‌است. روش/ رويكرد پژوهش: اين پژوهش با روش تحليليميداني انجام شده و اطلاعات آن از منابع كتابخانه‌اي و ميداني جمع‌آوري شده‌است. براي بهبود كيفيت چسب، براساس روش‌هاي متداول در استخراج تركيبات از گياهان، بر روي ريشه‌هاي گياه سريش و پودر سريش، عملياتي انجام شد و آنگاه كيفيت چسب‌ها با استفاده از روش‌هاي آزمايشگاهي بررسي شد. شيوه‌هاي به‌كاررفته شامل تثبيت آنزيم‌ها در اتانول 70% جوشان، و استخراج پلي‌ساكاريدهاي چسبنده با استفاده از اتانول 96% بود كه به‌طور جداگانه و هم‌زمان بر روي نمونه‌ها انجام شد؛ آنگاه پلي‌ساكاريدهاي به‌دست‌آمده، با روش انجمادي خشك شدند و از آن‌ها محلول‌هاي 2% تهيه شد. سپس در زمان‌هاي مختلف، آزمون‌هاي گراوي‌متري، طيف‌سنجي مرئيفرابنفش، و pHمتري روي آن‌ها انجام شد و نتايج حاصل‌از چسب‌هاي فراوري‌شده با داده‌هاي حاصل‌از چسب سنتي سريش مقايسه شد. يافته‌ها و نتيجه گيري: اين پژوهش مشخص كرد كه تثبيت آنزيمي روشي مؤثر در افزايش قوام چسب سريش است؛ ولي روش استخراج با اتانول به‌تنهايي در افزايش اين ويژگي تأثيرگذار نيست. هم‌چنين تثبيت آنزيم‌ها در ريشۀ گياه و سپس استخراج با اتانول، نه‌تنها مؤثرترين روش براي بهبود ويژگي‌هاي قوام چسب سريش است، بلكه باعث كاهش اسيديتۀ چسب و حذف رنگ از چسب سريش نيز مي‌شود.