شيخ حرّ عاملي و راهكارهاي حلّ تعارض اخبار در وسائل الشّيعه

مهم‌ترين منبع شناخت دين اسلام، پس از قرآن، روايات معصومان (ع) است. به سبب عوامل دروني و بيروني متعدّد، مانند نسخ، تقيّه، از دست رفتن بسياري از قرائن كلام معصوم، وقوع تحريف و تصحيف در متن روايات، اخبار متعارضي در اين گنجينه وارد شده است. لذا دانشمندان حوزه معارف ديني و حديثي از ديرباز، براي دستيابي به مراد معصوم (ع) به پديده تعارض توجّه داشته‌اند. شيخ حرّ از تلاشگراني است كه اهتمام به شناسايي اين نوع اخبار داشته است. خصوصيت بارز ايشان در برخورد با اخبار متعارض، پرهيز از طرح و طرد روايات است. وي به هنگام تعارض بدوي اخبار، سعي دارد تمام راهكارهاي ممكن در جمع روايات را مطرح نمايد. به همين دليل گاه براي رفع تنافي، در مدلول هر دو طرف تصرّف مي‌نمايد و گاه ـ البته در بيشتر موارد ـ با تصرّف در مدلول يكي از طرفين تعارض، دست به جمع اخبار مي‌زند. وي در تعارض مستقر و به هنگام تعادل ادلّه، راه تخيير را برمي‌گزيند و در صورت عدم تعادل ادلّه، به ترجيح يكي از طرفين تعارض مي‌پردازد. نيز در اكثر موارد، تخيير و ترجيح را به عنوان راهكاري در جمع روايات قابل ارائه مي‌داند.