«السنــه قاضيــه علي كتاب الله ...» در ترازوي نقد علماي اهل‌سنت

سنت به مثابه يكي از مصادر اصيل اسلام، بعضي مبيّن قرآن و برخي ديگر مكمل آن مي‌دانند. بر اساس ديدگاه مشهور و غالب، قرآن و سنت در كنار هم، مرجع و منبع امور ديني محسوب مي‌شوند. با اين ‌وجود، تعدادي از محدثان اهل سنت با تمسك به منقولاتي، بر اين باورند كه سنت، حاكم بر قرآن بوده و بر آن سيطره دارد؛ يعني تنها راه پي بردن به مراد و منظور قرآن را منحصر در احاديث مي‌دانند. در حوزه تفسير نيز اين تفكر بر فهم معناي اصطلاحات قرآني، بسيار اثرگذار است. تبلور ادعاي لزوم فهم قرآن در پرتو سنت، به عهد تابعين و به‌طور مشخص به اوزاعي و اساتيد وي باز‌مي‌گردد كه با وجود مخالفاني از معاصران، اين ديدگاه در طول تاريخ از جانب محدثان و ديگر علما تلقي به قبول ‌شده و روش خاصي را در انديشه‌ورزي ديني شكل داده است. ايرادات جدي وارد بر اين رويكرد معرفت‌شناسانه عبارت‌اند از: وجود نصوص ديني متعارض با آن، وهن اركان اين انديشه همچون باور به «ظني الدلاله» بودن قرآن، تعارض اين انديشه با برخي از اصول كلي همچون «تقدم كتاب بر سنت»، «لزوم فهم سنت در پرتو قرآن» و «شرط عدم شذوذ براي صحت حديث». روش پژوهش در اين تحقيق كيفي، از نوع تحليلي ـ توصيفي بوده كه با هدف معرفي و نقد ديدگاه حديث‌سالاري در مطالعات قرآني صورت گرفته است.