اثر نوع ريزنمونه، دوره نوري و قند بر ريزازديادي اركيده كاتاستوم (Catasetum fimbriatum, L.)

Effect of explants type, light and polysaccharides on micropropagation of Catasetum orchid (Catasetum fimbriatum, L

هدف مطالعه حاضر بررسي اثر نوع ريزنمونه، شرايط نوري، نوع و غلظت كربوهيدرات ها بر ريزازديادي و باززايي گياهچه هاي اركيده كاتاستوم در قالب دو آزمايش بود. آزمايش اول براي ارزيابي پرآوري گياهچه هاي جانبي، با دو نوع ريزنمونه نوك شاخه و نوك ريشه در تركيب با شرايط با شرايط نوري متفاوت (روشنايي و تاريكي) در قالب طرح فاكتوريل كاملا تصادفي با 5 تكرار انجام شد. بر اساس نتايج بدست آمده، توليد برگ و ريشه، توليد گياهچه هاي جانبي و ميزان قهوه اي شدن ريزنمونه ها تحت تاثير نوع ريزنمونه و تيمار روشنايي و تاريكي قرار گرفت و از نظر آماري در سطح احتمال 1 % و 5 % معني دار شد. بيشترين ميانگين تعداد برگ (21/4عدد) و تعداد ريشه (5 عدد) در ريزنمونه شاخه و تيمار روشنايي و بيشترين ميانگين تعداد گياهچه هاي جانبي (17/8عدد) در ريزنمونه ريشه و تيمار تاريكي مشاهده شد. در آزمايش دوم، اثر غلظت هاي مختلف ساكارز و مانيتول بر باززايي گياهچه هاي اركيده كاتاستوم بررسي شد. تيمارهاي آزمايشي سه سطح 20، 30، 40 گرم در ليتر ساكارز، دو سطح 10/08 و 22 گرم در ليتر مانيتول در تركيب با 20 گرم در ليتر ساكارز و هم چنين مانيتول به تنهايي به مقدار 10/08گرم در ليتر بودند. بيشترين ميانگين تعداد گياهچه هاي جانبي تشكيل شده از هر ريزنمونه (10/48 عدد) در غلظت 30 گرم در ليتر ساكارز بدست آمد. در توليد و رشد شبه كورم همه غلظت هاي مانيتول مناسب تر از ساكارز بود و بيشترين تعداد شبه كورم ها (1/54عدد) در تيمار 10/08 گرم در ليتر مانيتول بدست آمد. در جمع بندي كلي، بيشترين باززايي گياهچه هاي جانبي در ريزنمونه ريشه و در تيمار تاريكي و با استفاده از ساكارز صورت گرفت.

The aim of present study was to investigate the effect of explants types, in light and darkness condition on propagation of lateral plantlets and also to investigate the effect of type and concentrations of carbohydrates on the regeneration of Catasetum orchid plantlets in two experiments. First experiment for propagation of lateral plantlets was done with two types of explants, shoot tips and root tips, in combination with different lighting conditions (light and darkness) in completely randomized design with 5 replications. According to obtained results, the production of leaves, roots, lateral plantlets and the intensity of explant necrosis were affected by explants types and environmental conditions of light and darkness treatments and were statistically significant at (p ≤ 0.01 & 0.05). The highest mean number of leaves (21.4), roots (5) were from shoot tip explants in light and the highest mean number of lateral plantlets (17.8) was observed in root explants in darkness. In second experiment, the effect of different concentrations of sucrose and mannitol was investigated on the regeneration of Catasetum orchid plantlets. Experimental treatments included three levels of sucrose, 20, 30, 40 g/l, two levels of mannitol, 10.08 and 22 g/l in combination with 20 g/l of sucrose and mannitol alone at 10.08 g/l concentration. The highest mean number of formed lateral plantlets from each explant was 10.48 which was obtained at 30 g/l sucrose concentration. For production and growth of protocorm like body, all mannitol concentrations were better than sucrose and the highest protocorm like body mean number (1.54) was produced in 10.08 g/l mannitol concentration. In general conclusion, the highest lateral plantlets regeneration occurred from root explants in darkness treatment by using sucrose.