بررسي و نقد دلالت روايت «في رجلٍ استأجر أجيراً...» بر قاعدۀ عدم ضمان امين

طبق روايتي در جوامع حديثي، شخصي براي حفظ كالايش مردي را اجير مي‌كند و او را بر آن مي‌گمارد تا نگهداري‌اش كند؛ ولي اجير كالا را مي‌دزدد. امام صادق(ع) در اين باره مي‌فرمايند: «اجير مؤتمَن است». اين روايت به‌لحاظ سندي معتبر است و از آن به صحيحۀ حلبي ياد مي‌شود. برخي فقيهان و محدّثان كوشيده‌اند صحيحه‌ي حلبي را با تقدير، توجيه و تأويل بر عدم ضمان امين تطبيق كنند؛ ولي تأمل در صحيحه و نقل‌هاي مشابه آن نشان مي‌دهد كه هيچ‌گونه ارتباطي به عدم ضمان امين ندارد، بلكه مربوط به حدّ سرقت است و برخي صاحبان جوامع حديثي، به‌اشتباه، آن را در ابواب مربوط به عدم ضمان امين نهاده و زمينۀ لغزش برخي فقيهان و شارحان حديث را فراهم كرده‌اند. همچنين، برخي فقيهان صحيحۀ حلبي و روايات مشابه آن را مخالف با قول مشهور و قواعد حدّ سرقت دانسته‌اند؛ از اين‌رو، بر اين باورند كه اين طايفه از اخبار يا بايد بر قول مشهور حمل شوند يا آنها را موهون به‌حساب آورد. اين جستار مي‌كوشد ثابت كند كه اين اخبار با قواعد و قول مشهور مخالف نيستند؛ پس نه به حمل نياز دارند و نه موهون‌اند.