تطبيقات فقهي شرط موافقت با امتنان در اجراي برائت شرعي

بعد از شيخ انصاري، يكي از شروط اجراي برائت شرعي كه بيشتر فقيهان آن را پذيرفته‌اند، موافق‌بودن اصل برائت با امتنان الهي است. منظور از آن شرط اين است كه بايد اصل برائت شرعي موجب برداشتن سختي و مشقت از مكلف باشد. خفاي لوازم موافقت با امتنان كه لغزشگاه تطبيقات فقهي شرط مذكور بوده و موجب اختلافات فقهي شده است، به‌همراه فقدان مطالعات متمركز در اين باره، ضرورت بررسي تطبيقات فقهي شرط مذكور را بيشتر روشن مي‌كند. به همين دليل، اين نوشتار با موضوع نقد و بررسي تطبيقات شرط موافقت امتنان براي اجراي برائت شرعي درپيِ يافتن مسير روشن استنباط در بهره‌گيري از امتنان و حل اختلافات فقيهان است. اين نوشتار با روش تحليلي و نقد مطالب و براساس ضوابط جريان برائت شرعي و نقش‌آفرينيِ امتنان انجام شده است. دستاورد اصلي اين جستارْ يافتن خطاهاي راهبردي و محتوايي در تطبيق شرط وجود امتنان در اجراي برائت است: به اين گونه كه در بيشتر موارد اساساً جاي اجراي برائت نبوده يا مانع ديگري در رتبۀ قبل از فقدان امتنان وجود داشته است؛ به‌گونه‌اي‌كه اصل برائت اگر از نوع احكام امتناني نيز نبود، جاري نمي‌شد.