نقش شئون معصوم در تعيين موضوع

شئون معصوم در استنباط حكم شرعي نقش بسزايي دارد. يكي از انواع تأثيرگذاري شئون معصوم در استنباط، تأثير شئون معصوم در دستيابي به موضوع حكم شرعي است. روش در اين پژوهش، استقرايي است. با استقراي شئون و نوع تأثيرگذاري آنها بر موضوع، نقش شئون در تعيين موضوع مشخص مي‌شود. اين مقاله درصدد تبيين انواع اثرگذاري شئون معصوم بر شناخت موضوع است. معصوم شأن‌هاي متعددي دارد. از ميان شئون گوناگون معصوم، برخي از شئون در تعيين موضوع حكم شرعي نقش بيشتري دارند. مهم‌ترين و كلي‌ترين نقش‌ها عبارت‌اند از: نقش شئون معصوم در شناخت اصل موضوع، تغيير و تبدل موضوع، توسعه و تعميم موضوع، شناخت مصداق‌هاي جديد. شئون مؤثر در تعيين موضوع به‌ترتيب عبارت‌اند از: شأن تطبيق، شأن تفريع و شأن تفسير. شأن تفسير بيشتر در شناسايي اصل موضوع مؤثر است. شأن تفريع بيشتر در شناسايي توسعه و تعميم موضوع نقش دارد و از طريق علت‌يابي، موضوع موسَّع را مشخص مي‌نمايد. شأن تطبيق بيشترين نقش را در تعيين موضوع دارد. نصي كه از شأن تطبيق صادر شده باشد بيانگر مصداق‌هاي انحصاري نيست؛ پس موضوع، مصداق يا مصداق‌هاي مذكور در نص نيست و حتي ممكن است مصداق‌هاي موضوع تغيير يافته يا مصداق‌هاي جديدي پيدا كند.