تأ‌ثير آموزش مهارت‌هاي شناختي‌اجتماعي بر روابط مثبت با ديگران و سازگاري دانش‌آموزان

Effect of cognitive social skills training on positive relationships with others and adjustment of students

مقدمه: روان­شناسان و متخصصان علوم رفتاري همواره سعي داشته‌اند با توسعه برنامه­‌هاي آموزشي گوناگون، سطح سازگاري افراد را در گروه­‌هاي سني مختلف افزايش دهند. بر ­اين­ اساس، مرور نتايج مطالعات در حوزه شناختي_اجتماعي، نشان مي­دهد كه بخش قابل‌ملاحظه‌اي از كنش‌وري نا‌مناسب نوجوانان، به نقص در خزانه مهارتي آنها مربوط مي­‌شود. بنابراين مطالعه حاضر با هدف اثربخشي آموزش مهارت­هاي شناختي_اجتماعي بر روابط مثبت با ديگران و سازگاري نوجوانان انجام شد. روش كار: در اين پژوهش نيمه‌­آزمايشي با طرح پيش­‌آزمون_پس‌­آزمون با گروه كنترل و همراه با پيگيري دو ماهه، از جامعه آماري 148 نفري دانش‌آموزان دختر پايه هشتم، 58 دانش­‌آموز با روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفي در گروه­‌ها جايگزين شدند. دانش‌آموزان دو گروه، در مرحله پيش‌­آزمون و پس آزمون به مقياس روابط مثبت با ديگران و مقياس سازگاري، پاسخ دادند. براي دانش‌آموزان گروه آزمايش به مدت 10 هفته و هر هفته حدود 2 ساعت، برنامه آموزش مهارت­هاي شناختي_اجتماعي ارائه گرديد. نتايج با آزمون­‌هاي تحليل كواريانس تك­ متغيري و چند متغيري و با استفاده از نرم افزار SPSS-18 تحليل شدند. يافته­‌ها: نتايج تحليل كواريانس چندمتغيري براي تعيين اثر گروه بر سازگاري دانش‌آموزان در مرحله پس‌­­آزمون و پيگيري معنادار بود (05/0P<). همچنين، نتايج تحليل كواريانس تك‌ متغيري براي تعيين اثر گروه بر ميزان روابط مثبت با ديگران در مرحله پس‌­آزمون و پيگيري نيز معنادار بود (05/0P<). از طرفي يافته­ها نشان دادند كه اثر مداخله بر متغيرها در مرحله پيگيري ثابت بوده است. نتيجه­‌گيري: نتايج نشان داد كه برنامه آموزش مهارت‌هاي شناختي_اجتماعي از طريق بازسازي شناختي، اصلاح اسنادهاي علّي و تحريف‌هاي شناختي و همچنين پربارسازي مهارت­هاي رابطه بين‌فردي در تقويت خزانه مهارتي فراگيران به‌ طور تجربي مؤثر بود.

Introduction: Psychologists and behavioral science experts have always tried to increase the level of adjustment of individuals in different age groups by various developing educational programs. Therefore, the review of the results of studies in the field of social cognition illustrates that a significant part of the cognitive social maltreatment of adolescents is related to the deficiency of their skill treasury. Hence, the purpose of this study was to examine the effectiveness of cognitive social skills training in positive relationships with others and adjustment of adolescents. Methods: In this quesi-experimental research with pretest-posttest nonequivalent-group design with two month follow-up, a population of 148 female students of the 8th grade, 58 students were selected by convenience sampling method and then divided into two groups. All the participants in the two groups responded to the scale of the positive relationship with others and Student Adjustment before and after the experiment. The students of the experimental group received cognitive social skills training for 10 weeks, (2 hours per week). Finally, the obtained results were analyzed by univariate and multivariate covariance analysis using SPSS software. Results: The results of the multivariate covariance analysis for determining the effect of the group on student's adjustment was significant in the post-test and follow up (P<0.05). As well as the results of univariate covariance analysis to determine the effect of the group on the level of positive relationships with others in the post-test and follow up was statistically significant (P<0.05). Also, the findings indicated that the intervention effect on the variables in the follow up stage was invariant. Conclusion: The results of this study indicated that the cognitive social skills training program was experimentally effective in cognitive restructuring, cognitive impairment and causal bias, as well as the enhancement of interpersonal skills in enhancing the skills of the students.