جغرافياي تاريخي مكران در سده‌هاي ميانۀ اسلامي

مَكُّران منطقه اي وسيع در جنوب شرقي فلات ايران بود كه مرزهاي آن از كرمان در غرب تا حدود سند در شرق كشيده شده بود. اين ناحيه وسيع از شمال به سيستان و از جنوب به درياي عمان محدود بود. ماكا، ميكا، موكران و... نامهايي است كه در دوره هاي مختلف تاريخي به اين ناحيه اطلاق مي شده است. اين سرزمين، از موقعيت جغرافيايي ويژه اي برخوردار است و بنادر آن از ديرباز، جايگاه تجاري ممتازي داشته اند. مكران، از تاريخي چندهزار ساله و تمدني ارزشمند بهره مند است. درباره ريشه لغوي مكران و محدوده آن سرزمين و نيز پيوستگي اداري و سياسي آن جا با ايالت هاي مجاور، نظرات گوناگوني وجود دارد. همچنين، در مورد شهرها، بنادر و آبادي هاي مربوط به مكران، اختلاف آراء بسيار است.اين مقاله ضمن ارزيابي نوشته هاي تاريخي و جغرافيايي درباره مكران در صدد پاسخ دادن به اين پرسش است كه: مكُّران، حدود جغرافيايي، شهرها و آبادي هاي آن در سده هاي ميانه اسلامي در تاريخ جنوب و جنوب شرق ايران از چه ويژگي هاي تاريخي و جغرافيايي برخوردار بوده است؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه قرار گرفتن مكران در كنار درياي عمان و وجود بنادر فعال و پررونق و وجود شبكه اي از راه هاي مهم ارتباطي زميني و دريايي كه نواحي غربي را به جنوب متصل مي كرد، مكُّران را به يكي از مناطق مهم از نظر تجاري، جغرافيايي و نظامي در تاريخ جنوب و جنوب شرق ايران تبديل كرده است.