ظهور و افول پارسيانِ اسماعيلي مسلك آذربايجان در قرن ششم هجري

پارسيان گروهي ازمردم آذربايجان بودند كه درآغاز تأسيس دولت نزاريه در ايران،در اواخر قرن پنجم و اوايل قرن ششم هجري،به آنان پيوسته و به كيش اسماعيليه نزاري گرويدند اما سپس روابط ميان آنان و نزاريانِ الموت دچار تنش گرديد كه در نهايت به سركوبي پارسيان توسط نزاريانِ الموت انجاميد.اين مقاله با استفاده از روش توصيفيتحليلي مبتني بر مطالعات كتابخانه اي به دنبال تبيين اين مسئله است كه هويت و عقايد گروه موسوم به پارسيانِ آذربايجان در قرن ششم هجري چه بوده است؟فرض اين است كه پارسيان گروهي از مردم آذربايجان بودند كه وابستگي خويش نسبت به افكار و انديشه هاي ملي ايراني را حفظ كرده و تحت تأثير برخي عقايد غاليان شيعي نيز قرار گرفته بودند و نسبت به جريانهاي مخالف دستگاه خلافت عباسي همدلي نشان مي دادند.آنان همزمان با ظهور دولت اسماعيليانِ نزاري ايران،به كيش اسماعيليه نزاري گرويدند اما به سبب اختلافات عقيدتي و رقابتهاي ناشي از قدرت طلبي،روابط آنان با اسماعيليانِ نزاري به تيرگي انجاميد.