توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه ايران مبتني بر رويكرد مهندسي مالي و تأثير آن بر كيفيت حسابداري و حسابرسي

كيفيت خدمات حسابداري و حسابرسي در هر كشوري تحت تأثير مجموعه‌اي از عوامل قرار دارد كه بسياري از اين عوامل ريشه در تقاضا براي ستانده‌هاي نظام حسابداري و حسابرسي آن كشور دارد. با توجه به اينكه كيفيت حسابداري و حسابرسي متغير با اهميتي است كه سرمايه‌گذاران بالقوه و بالفعل فعال در بازار سرمايه در تصميم‌گيري‌هاي خود به آن توجه دارند (علاوه بر اعداد و ارقام مندرج در گزارش‌هاي مالي)، بخش قابل ملاحظه‌اي از تقاضاي مزبور در بازار سرمايه هر كشور جلوه مي‌يابد. بنابراين تصور عام بر اين فرض استوار است كه توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه يك كشور مي‌تواند موجب ارتقاي كيفيت حسابداري و حسابرسي آن كشور شود. به عبارت ديگر، تصور مي‌شود توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه را مي‌توان به عنوان يك محرك محيطي مهم براي افزايش كيفيت نظام حسابداري و حسابرسي يك كشور مطرح كرد. در اين پژوهش، با استفاده از مجموعه اطلاعات 125 شركت در بازه زماني سال‌هاي 1380 تا 1390، تاثير توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه ايران بر كيفيت حرفه‌اي حسابداري و حسابرسي كشور بررسي گرديد. بدين منظور، شاخص‌هاي رايج اندازه‌گيري كيفيت حسابداري و كيفيت حسابرسي در دو مقطع قبل و بعد از توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه ايران مورد سنجش قرار داده شد تا به نوعي فرضيه تقاضا براي گزارشگري مالي و حسابرسي باكيفيت از سمت بازار سرمايه از يك‌طرف، و محرك بودن توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه در ارتقاي كيفيت حسابداري و حسابرسي از طرف ديگر، مورد بررسي قرار گيرد. براي آزمون فرضيات تحقيق از رگرسيون چند متغيره، رگرسيون لجستيك و آزمون تي زوجي استفاده شده است. نتيجه اين تحقيق نشان داد كه مربوط بودن اطلاعات حسابداري و محافظه‌كاري در گزارشگري مالي پس از توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه كشور افزايش، و مديريت سود كاهش يافته است. لذا كيفيت حسابداري پس از توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه ارتقا يافته است. از طرف ديگر، اگرچه كيفيت اقلام تعهدي به عنوان يكي از شاخص‌هاي كيفيت حسابرسي، پس از توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه افزايش يافته است، اما با توجه به اينكه حجم تعديلات سنواتي (به عنوان يكي از ديگر از شاخص‌هاي بااهميت كيفيت حسابرسي) نسبت به دوره قبل از توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه تغيير معناداري نداشته است، لذا نمي‌توان ادعا نمود كه كيفيت حسابرسي پس از توسعه حرفه‌اي بازار سرمايه ارتقا يافته است.