شبيه‌سازي رواناب و بار رسوب جنگل بهره‌برداري‌شده (مطالعۀ موردي: حوزۀ آبخيز ذيلكي‌رود)

در اين پژوهش، تأثير بهره‌برداري و جاده‌سازي جنگل بر توليد رواناب سطحي و بار رسوب حوزۀ ذيلكي‌رود بررسي شد. از مدل SWAT،SWAT-CUP و الگوريتم SUFI2 در شبيه‌سازي رواناب و بار رسوب و بهينه‌سازي پارامترهاي اين مدل و تعيين حساسيت پارامترهاي مدل در حوزۀ آبخيز ذيلكي‌رود استفاده شد. مقادير تابع هدف ضرايب NS و𝑅^2  براي مرحلۀ واسنجي رواناب به‌ترتيب 0.72 و 0.88و براي مرحلۀ اعتبارسنجي آن 0.83 و 0.89 و اين ضرايب براي مرحلۀ واسنجي بار رسوب به‌ترتيب 0.51و 0.56 و براي مرحلۀ اعتبارسنجي آن 0.66و 0.73 به‌دست آمد. مقادير تابع هدف در دورۀ واسنجي و اعتبارسنجي نشان‌دهندۀ شبيه‌سازي مطلوب دبي رواناب و بار رسوب ماهانۀ حوزۀ آبخيز رودخانۀ ذيلكي‌رود و كارايي مدل SWAT2012 پس از واسنجي پارامترهاي آن با استفاده از الگوريتم SUFI-2 بود. براساس نتايج آناليز حساسيت پارامترهاي مدل، پارامترهاي چگالي خاك در حالت مرطوب (SOL_BD) و شمارۀ منحني در شرايط رطوبتي متوسط (CN2) به‌عنوان حساس‌ترين پارامترها در تعيين مقدار دبي رواناب خروجي از حوزه و پارامترهاي شمارۀ منحني در شرايط رطوبتي متوسط (CN2) و ضريب زبري مانينگ آبراهه‌ها و زهكش‌ها (CH_N2)، حساس‌ترين پارامترها در تعيين مقدار بار رسوب خروجي از حوزه تشخيص داده شدند. مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه بهره‌برداري جنگل با كاهش سطح تاج‌پوشش و با فشرده كردن خاك در مسيرهاي چوبكشي، سبب كاهش نفوذپذيري و ظرفيت ذخيرۀ آب در خاك مي‌شود و سرعت رواناب به رودخانه‌ها را افزايش مي‌دهد. همچنين جاده‌سازي جهت جريان رواناب به رودخانه را تغيير مي‌دهد و با افزايش سرعت جريان‌هاي سطحي و فرسايش خاك سبب افزايش پيك سيلاب و بار رسوب مي‌شود.