اثر متقابل درختان بالغ سرخدار(Taxus Baccata L.) و تجديد حيات آن در ذخيره‌گاه افراتختۀ استان گلستان

درك سازوكارهاي زيربنايي براي تجديد حيات گونه‌هاي درختي و همچنين اثر متقابل مثبت و منفي بين گونه‌هاي درختي و تجديد حيات مي‌تواند اثربخشي مديريت جنگل و فعاليت‌هاي احيايي را بهبود بخشد. گونۀ سرخدار از گونه‌هاي بومي جنگل‌هاي هيركاني است كه به دلايل متعدد از جمله نبود تجديد حيات رو به زوال رفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسي روابط درون‌گونه‌اي درختان بالغ سرخدار و تجديد حيات آنها در ذخيره‌گاه افراتخته در استان گلستان انجام گرفت. پس از جنگل‌گردشي، عرصه‌اي به مساحت حدود 2 هكتار انتخاب شد و موقعيـت مكـاني همۀ درختان و تجديد حيات سرخدار در آنها به روش فاصلهآزيموت با استفاده از دستگاه TP360B ثبت شد. در مجموع 417 درخت سرخدار و 59 تجديد حيات در منطقۀ تحقيق ثبت شد. حداقل و حداكثر قطر درختان سرخدار به‌ترتيب 6 و 124 سانتي‌متر بود. نتايج تابع تك‌متغيرۀ lt;em gt;O lt;/em gt;ring نشان داد كه الگوي پراكنش درختان سرخدار كاملاً تصادفي و الگوي پراكنش تجديد حيات نيز تا فاصلۀ 5 متري كپه‌اي و بعد از آن تصادفي است. نتايج تابع دومتغيرۀ lt;em gt;O lt;/em gt;ring نيز نشان داد كه رقابت شديد و برهمكنش منفي (دفع) بين درخت بالغ سرخدار و تجديد حيات آن وجود دارد. به نظر مي‌رسد تراكم درختان بالغ در جنگل و سايه‌اندازي زياد در طول سال توسط سرخدارهاي بالغ با نبود تجديد حيات در اين ذخيره‌گاه ارتباط مستقيم دارد. همچنين آللوپاتي درختان مادري سرخدار مي‌تواند بر تراكم نهال‌ها و نونهال‌ها در زير تاج درختان مادري تأثير منفي داشته باشد. نواحي خارج سايۀ درختان بالغ گونۀ سرخدار به احتمال زياد نمايانگر مكان‌هاي بهينه براي تجديد حيات است. از اين‌رو براي حفاظت توده‌هاي موجود سرخدار، فعاليت‌هاي مديريتي روي تجديد حيات بايد در اين نواحي تمركز يابد.