اثر گردوغبار بر پاسخ‌هاي مورفوفيزيولوژيك نهال زبان‌گنجشك (Fraxinus rotundifolia Mill.)

هدف اين تحقيق، ارزيابي تأثيرات گردوغبار بر صفات مورفوفيزيولوژيك نهال زبان‌گنجشك (Fraxinus rotundifolia Mill.) به‌عنوان گونه‌اي پركاربرد در فضاي سبز شهري است. تنش گردوغبار با غلظت‌هاي صفر، 750 و 1500 ميكروگرم بر متر مكعب با استفاده از دستگاه شبيه‌ساز گردوغبار در محيط گلخانه اعمال شد. آزمايش در پنج تكرار (نه اصله نهال در هر تكرار) در يك دورۀ 45 روزه (با تناوب هر هفته) در قالب طرح كاملاً تصادفي صورت پذيرفت. غلظت 1500 ميكروگرم بر متر مكعب گردوغبار، سبب ظهور علائم كلروز و نكروز در برگ شد. سطح 1500 ميكروگرم بر متر مكعب گردوغبار در مقايسه با شاهد سبب كاهش پارامترهاي زنده‌ماني (29 درصد)، رويش قطري (38 درصد) و ارتفاعي (33 درصد)، سطح برگ (19 درصد)، فتوسنتز (45 درصد)، تعرق (60 درصد)، هدايت روزنه‌اي (46 درصد)، هدايت مزوفيلي (55 درصد)، شاخص كلروفيل يا اسپد (23 درصد)، حداكثر فلئورسانس كلروفيل پس از تابش نور به برگ يا Fm (22 درصد)، حداكثر كارايي فتوشيميايي فتوسيستم II يا Fv/Fm  (22 درصد)، افزايش غلظت CO2 درون‌سلولي (22 درصد)، كارايي مصرف آب (40 درصد)، دماي برگ (34/2 درجۀ سانتي‌گراد)، حداقل فلئورسانس كلروفيل پس از عادت يافتن برگ به تاريكي ياFo  (30 درصد) و T1/2يا نصف مدت زمان لازم براي رسيدن Fo به Fm (14 درصد) شد. در كل، نظر به يافته‌هاي اين تحقيق، براي توسعۀ درختكاري و مقابله با پديدۀ گردوغبار در فضاهاي شهري و برون‌شهري مناطق خشك و نيمه‌خشك كشور، نهال زبان‌گنجشك مي‌تواند در مناطقي كاشته شود كه مقدار گردوغبار كمتر از 750 ميكروگرم بر متر مكعب است.