موانع معرفت‌شناختي نزد گاستون باشلار و پيامدهاي تربيتي آن در آموزش علم

هدف اصلي اين پژوهش بررسي مشكلات معرفت‌شناختي يادگيري مفاهيم علوم تجربي توسط دانش‌آموزان مي باشد. براي اين منظور از مفهوم موانع معرفت‌شناختي و روش روانكاوي معرفت عيني موردنظر گاستون باشلار بهره گرفته شد. روش روانكاوي معرفت عيني داراي سه وجه عمدۀ روانكاوانه، معرفت‌شناختي و تاريخي است. روانكاوي معرفت عيني، با لحاظ اين وجوه، به بررسي عوامل و موانعي كه سد راه پيشرفت و توسعه علم شده‌اند، مي‌پردازد. موانع معرفت‌شناختي علاوه بر نقش تعيين‌كننده‌اي كه در پژوهش‌هاي علمي دارند، داراي پيامدهاي تربيتي مهمي نيز در زمينه آموزش علوم تجربي هستند. در اين نوشتار ضمن اشاره به دلالت‌هاي‌ تربيتي عمدۀ موانع معرفت‌شناختي در آموزش علوم تجربي، رويكردي جديد به آموزش علوم پيشنهاد شد. در رويكرد پيشنهادي بر استفاده از خطاهاي معرفت‌شناختي دانش‌آموزان در جهت شناسايي و رفع موانع يادگيري تاكيد شد. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه به‌كارگيري پيامدهاي موانع معرفت‌شناختي در آموزش علوم مي‌تواند با شناسايي و رفع موانع يادگيري، از جوانب مختلف به ارتقا كيفيت آموزش علوم تجربي ياري رساند.