عنوان مقاله :
زبان، طبيعت و قانون در فلسفۀ افلاطون (رابطۀ نامها و چيزها در كراتيلوس و ارتباط آن با مسألۀ قانون و طبيعت)
پديد آورندگان :
ساكت ، اميرحسين مركز دايره المعارف بزرگ اسلامي , ايلخاني ، محمد دانشگاه شهيد بهشتي تهران
كليدواژه :
فلسفۀ زبان , افلاطون , كراتيلوس , طبيعت , قانون
چكيده فارسي :
نسبت ميان نامها و چيزها كه در كراتيلوس مطرح ميشود، از فروع مسألهاي عامتر دربارۀ قانون و طبيعت است كه بسياري از مسائل فلسفۀ يوناني از آن سرچشمه گرفته است. مسأله اين است كه آيا قوانين بشري ريشه در طبيعت و ذات امور دارد يا صرفاً قراردادي ميان افراد است. فيلسوفاني كه قوانين را مطلق و ناگزير ميدانستند، به مطابقت قانون و طبيعت معتقد بودند و مخالفان ايشان كه چنين مطابقتي ميان قانون و طبيعت نميديدند، قوانين را صرفاً توافقي ميان افراد، و لذا كاملاً نسبي ميدانستند. فوسيس به معناي عالم اعيان و ذات اشياء و امور است، و نوموس شامل قانون و عرف و اعتقادات و مقدسات و بسياري از امور انساني است. در تفكر يوناني نامها از جمله مصاديق نوموس به شمار ميروند و تبعاً مباحث مربوط به نوموس، از جمله نسبت آن با فوسيس، در مورد نامها نيز مصداق دارد. مسألۀ فوسيس و نوموس در مورد نامها به صورت اين پرسش مطرح ميشود كه آيا نامها طبيعي هستند يا قراردادي؟ اين همان پرسش اصلي كراتيلوس است: آيا ارتباطي ضروري ميان نام و ناميده وجود دارد يا اطلاق نامها بر چيزها صرفاً مبتني بر توافق است؟ در اين مقاله استدلال ميشود كه پاسخ افلاطون به هر دو پرسش (پرسش از رابطۀ فوسيس و نوموس و پرسش از رابطۀ نامها و چيزها) يكي است و او در هر دو مورد راه حلي ميانه يافته كه پيش از او سابقه نداشته است.
عنوان نشريه :
پژوهشهاي فلسفي دانشگاه تبريز
عنوان نشريه :
پژوهشهاي فلسفي دانشگاه تبريز