مطالعه‌ي نقوش گلداني در كاشي‌كاري حمام‌ها تاريخي ايران

نقش گلدان‌ انتزاعي با گل‌هاي ختايي در عصر صفوي و گلدان‌ واقع‌گرا با گل‌هاي طبيعي قاجاري از نقوش پركاربرد در كاشي‌كاري اين دو دوره محسوب مي‌شوند. در حال حاضر يك مورد نقش گلدان انتزاعي واقع در حمام شاهزاده‌ها و يازده مورد نقش گلدان واقع‌گرا با گل‌هاي طبيعي در كاشي‌كاري حمام‌هاي تاريخي ايران باقي‌مانده است. نقوش گلداني در كاشي‌كاري حمام‌هاي ايران چه ويژگي‌هايي دارند؟ نقش گلداني حمام شاهزاده‌ها در مسير تحول نقوش گلداني انتزاعي عصر صفوي چه جايگاهي دارد؟ هدف مقاله، معرفي و مطالعه‌ي نقوش گلداني در كاشي‌كاري حمام‌هاي تاريخي ايران در دوره‌ي صفوي و قاجار است. بر اساس مطالعات انجام‌شده نقش گلداني حمام شاهزاده‌ها، ساختاري مشابه نمونه‌هاي اواسط عصر صفوي دارد و احتمالاً قديمي‌ترين نمونه‌ي به‌جاي مانده از كاربرد نقش گلدان انتزاعي در كاشي‌كاري حمام‌هاي ايران است. ترسيم واقع‌گرايانه بدنه‌ي گلدان، پيچ‌وتاب كم ساقه‌ها و اهميت گل‌ها، نقش زيرگلداني و تأكيد بر شاخه‌ي مركزي از ويژگي‌هاي اين نمونه هستند. همچنين به نظر مي‌رسد نقوش گلداني در شهرهاي مختلف، داراي ويژگي‌هاي مختص به خود مانند تفاوت‌ در فرم گلدان، قاب‌بندي كاشي‌ها و شيوه‌ي ترسيم گل‌ها هستند. نقوش گلداني با گذشت زمان شلوغ‌تر و پركارتر شده‌اند و برخي تفاوت‌ها در شيوه‌ي ترسيم نقوش گلداني قاجاري در حمام‌ها باعث مي‌شود احتمال وجود سبك محلي خاصي براي طراحي و ترسيم نقوش گلداني در كاشي‌كاري حمام‌ها مطرح شود. اين مقاله با رويكرد توصيفي تحليلي و شيوه‌ي ميداني كتابخانه‌اي انجام‌شده است