عنوان مقاله :
مطالعۀ تطبيقي نقش‌مايه‌هاي نمادين تكرارشونده در دست بافته‌ها (مطالعۀ موردي خراسان جنوبي با سيستان و بلوچستان)
پديد آورندگان :
شيرعلي يان ، فاطمه دانشگاه پيام نور
كليدواژه :
هنر ايران , دست‌بافته‌هاي خراسان جنوبي , دست‌بافته‌هاي سيستان و بلوچستان , نقش‌مايه تكرارشونده
چكيده فارسي :
استان خراسان جنوبي و سيستان و بلوچستان در شرق و جنوب شرقي ايران قرار دارند. تزيينات در اين دو منطقه، شكل‌هاي بسيار متنوعي دارد. بارزترين آن‌ها را مي‌توان از نقش‌مايه‌هاي به‌كار رفته در دست‌بافته‌ها مشاهده كرد. عوامل مختلف طبيعي، فرهنگي و تاريخي باعث شكل‌گيري رنگ و فرم در تزيينات اين دو منطقه شده است. هنرمندان اين دو منطقه در تزيينات آثار خود خصوصيات و كيفيت‌هاي بصري را رعايت كرده‌اند. تلاش نگارنده در اين پژوهش، بررسي نقش‌مايه‌هاي تكرارشونده در هنر دست‌بافته‌هاي دو منطقه است. هدف اين مقاله، مطالعه تحليلي و مقايسه تطبيقي بر مبناي جمع‌آوري اطلاعات و مطالعات كتابخانه‌اي نقش‌مايه‌هاي تكرارشونده است. حال پرسش‌هاي قابل طرح، بدين قرار است: 1. چه شباهت‌هايي ميان نقوش به‌كار رفته در دست‌بافته‌ها، از دوران باستان تا عصر حاضر، در دو هر منطقه وجود دارد؟ 2. چه شباهت‌هايي ميان نقوش به‌كار رفته در دست‌بافته‌ها و الهام‌گيري از محيط زندگي آن‌هاست؟ سعي بر آن بوده، تا نقش‌مايه‌هايي را انتخاب كنيم كه نه‌تنها هم‌ريشه در فرهنگ و باور مردمان اين دو منطقه است، بلكه بيش‌ترين قرابت را در بين نقش‌مايه‌هاي تكرارشونده داشته باشد. در اين تحقيق، نقش‌مايه‌هاي متعدد براساس ساختار و شباهت ظاهري در بين نقوش هندسي، حيواني، گياهي، مورد تحليل قرار خواهند گرفت. نقش‌مايه‌هاي موردبحث، عبارتند از: مثلث، مربع، لوزي، مثبت و منفي، پله‌دار، موجي، خميده، جناغي، ضربدر، كنگره، شاخ، قوچك، بز و درخت زندگي.
