بررسي نقش ژئومورفولوژي تكتونيك بر اكتشاف مخازن هيدروكربني زاگرس فارس (مطالعۀ موردي: طاقديس‌هاي خشت و نورا)

مخازن هيدروكربني از منابع انرژي تمام‌شدني و تجديدناپذير است كه به ازاي برداشت و استفاده از ذخاير زيرزميني به‌تدريج از ميزان ذخيرۀ آنها كاسته مي‌شود و ديگر ترميم نخواهند شد؛ بنابراين براي جبران هيدروكربن‌هاي مصرف‌شده فقط بايد به اكتشاف منابع و ذخاير جديد اقدام كرد.در اين پژوهش‌، نقش ژئومورفولوژي تكتونيك بر سهولت اكتشاف مخازن هيدروكربني زاگرس فارس با استفاده از شاخص‌هاي ژئومورفيك بررسي شده است. شاخص‌هاي سينوسيته جبهه كوهستان، تقارن چين‌خوردگي، نسبت جهت، نسبت انشعاب، فركانس رودخانه، تراكم زهكشي، طول خط‌الرأس، ارتفاع طاقديس، الگوي زهكشي و فرم طاقديس‌ها در طاقديس‌ داراي مخزن هيدروكربني خشت و طاقديس فاقد مخزن هيدروكربني نورا، محاسبه شده است. اين شاخص‌ها، براي تفكيك طاقديس‌هاي فعال و غير‌فعال از نظر تكتونيكي، بعد از ورود داده‌هاي مورد نياز به نرم‌افزار Arc GIS، مقايسه شده‌اند. علاوه بر آن، مطالعۀ شواهد ژئومورفيك بالاآمدگي و فعاليت‌هاي تكتونيكي، بررسي نقش تكتونيك در فرسايش، همچنين فرود محوري و الگوي آبراهه‌ها و ويژگي‌هاي ژئومورفولوژيكي طاقديس‌ داراي مخزن هيدروكربني، مشخص و روابط بين ژئومورفولوژي و تشكيل مخازن هيدروكربني تبيين شد. به‌طور كلي، ارتباط نزديكي بين مخازن هيدروكربني و ژئومورفولوژي طاقديس‌هاي مطالعه‌شده وجود دارد؛ به‌طوري‌كه در طاقديس‌ فاقد مخزن هيدروكربني، مورفولوژي فشرده‌تر و فرسايش يافته‌تر است، در مقابل، طاقديس‌ داراي مخزن هيدروكربني، جوان‌تر، عريض‌تر و كمتر فرسايش‌يافته است. پژوهش‌هاي مشابه مي‌توانند به وزارت نفت، سازمان زمين‌شناسي كشور و سازمان بهره‌برداري نفت و گاز، كمك شاياني كند.