الگوسازي تخمين فرسايش كاوشي باد از سطح سنگ‌فرش بيابان (مطالعه موردي: دشت ريگي بردسير)

دشت‌هاي ريگي، يكي از مهم‌ترين اشكال ژئومورفيك مناطق خشك و نيمه‌خشك، تأثير جالب توجهي در حفاظت از خاك در برابر فرسايش كاوشي باد دارند؛ بر اين اساس، هدف از اين پژوهش، الگو‌سازي تخمين فرسايش كاوشي باد در سطح دشت‌هاي ريگي منطقه بردسير كرمان با بهره‌گيري از روش‌هاي آماري است. در اين راستا، ابتدا مهم‌ترين پارامترهاي فرسايشي سنگ‌فرش بيابان نظير وزن كل رسوب عمقي، وزن رسوب عمقي زير 2 ميليمتر، وزن رسوب عمقي بالاي 2 ميليمتر، وزن رسوب سطحي و درصد پوشش سطحي، در امتداد 5 ترانسكت و 15 نقطه، به روش نمونه‌برداري ميداني اندازه‌گيري و سپس با تحليل از طريق آزمون‌هاي آماري آناليز رگرسيون ساده و چندگانه، رابطه‌سنجي و الگو‌سازي شد. نتايج نشان مي‌دهد كه بيشترين ارتباط معنا‌دار بين مؤلفه‌هاي وزن رسوب عمقي بالاي 2 ميليمتر و وزن رسوب سطحي براي تمامي روابط خطي، درجه 2 و درجه 3 وجود دارد؛ به طوري كه ضريب تبيين تمامي اين الگوها، 0/918 بوده و به ترتيب داراي خطاي برآورد 0/182، 0/189 و 0/198 هستند. همچنين نتايج الگو‌سازي چندگانه، دربردارنده بيشترين ارتباط معنادار پارامترهاي وزن كل رسوب عمقي، وزن رسوب عمقي زير 2 ميليمتر، وزن رسوب عمقي بالاي 2 ميليمتر و وزن رسوب سطحي با يكديگر با ضريب تبيين 1 و خطاي برآورد 0/000 در سطح معناداري 0/99 است. درنهايت براي تخمين ميزان مواد فرسايش‌يافته از سطح دشت ريگي، الگوهايي طراحي و ارائه شده كه به منزله ابزارهايي سودمند در اختيار مديران و برنامه‌ريزان محيطي، بيانگر روند و گرايش رفتاري چشم‌انداز سنگ‌فرش بيابان هستند. اين نتايج، مديريت محيط سيستم دشت‌هاي ريگي را از منظر وضعيت و عملكرد فرآيند رفت‌وروب بادي نمايان ساخته كه نمايانگر وضع موجود نسبت به وضع ايده‌آل است.