تأثير دماي سطح آب اقيانوس هند بر تغييرات بارش نيمه جنوبي كشور

در پژوهش حاضر، تأثير دماي سطح آب اقيانوس هند بر تغييرات بارش نيمه جنوبي كشور با بهره‌گيري از داده‌هاي ماهانه بارش و داده‌هاي بازواكاوي‌شده در دوره زماني 2005-1974 بررسي و توزيع مكاني نابهنجاري بارش در ماههاي اكتبر تا مه با بهره‌گيري از روش تابع متعامد تجربيEOF شناسايي شد. سپس مؤلفه‌هاي اول و دوم مطالعه شدند كه 54 تا 82/7 درصد واريانس كل بارش را در ماه‌هاي اكتبر تا مه تعيين مي‌كنند. در ادامه براي بررسي نوسانات بارش، نقشه نابهنجاري دماي سطح آب، شار رطوبتي، ارتفاع ژئوپتانسيل و فشار سطح دريا در دوره‌هاي تر و خشك، مؤلفه‌هاي اول و دوم EOF تحليل شد. الگوي نابهنجاري دماي سطح آب اقيانوس هند در دوره ترسالي و خشكسالي، نشان داد تغييرات دماي سطح آب اقيانوس هند، نقش مهمي در نوسانات بارش دارد. براي مؤلفه اول EOF كه بيش از50 درصد بارش را در نيمه جنوبي كشور تبيين مي‌كند، در دوره ترسالي شرق اقيانوس هند، نابهنجاري منفي و غرب اقيانوس هند، نابهنجاري مثبت دمايي و در دوره خشكسالي، نابهنجاري مثبت در شرق و نابهنجاري منفي دمايي در غرب وجود دارد. اين شيو دمايي بين شرق و غرب اقيانوس هند همراه با تغيير سرعت و جهت جريان شار رطوبتي از شرق به غرب (از غرب به شرق) در دوره ترسالي (خشكسالي) است. براي مؤلفه دوم EOF، نابهنجاري دماي درياي عرب مثبت است؛ ولي در دوره خشكسالي، الگوي غالبي وجود ندارد. سيستم پرفشار عربستان، نقش مهمي در انتقال رطوبت در تراز پايين جو از پهنه‌هاي آبي جنوبي به سيستم كم‌فشار نزديك ايران دارد و جابه‌جايي آن به سوي چپ (راست)، سبب انتقال شار رطوبتي از پهنه‌هاي آبي جنوبي به نواحي غربي و جنوب غربي (جنوبي و جنوب شرقي) كشور مي‌شود.