تنش شوري بر خصوصيات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي گياهچه هاي برخي توده هاي بومي كدو و پايه هاي هيبريد وارداتي مناسب پيوند

تنش شوري يكي از مهم ترين عوامل محدود كننده رشد گياه، بويژه در مناطق خشك و نيمه خشك مي باشد. اين تحقيق در دو آزمايش جداگانه كشت درون پتري ديش و كشت در بستر خاك درون كيسه نشا براي ارزيابي تحمل به شوري تعدادي از پايه هاي كدو در سال 92 و 93 در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي اصفهان انجام شد. جمعيت هاي بومي از كدوي حلوايي (اصفهان و كوشك)، كدوي مسمايي (الور، تيران، كوشك و اصغرآباد)، كدوي تنبل (كرمانشاه، شهرضا، محمديه و الور)، كدوي قلياني، ليف، كدوي ماري و هيبريدهاي بين گونه اي (Ferro، 113، 910، 909، 913، 426 و152) جمعاً 20 تيمار در آزمايش اول استفاده شد. در آزمايش دوم جمعيت ليف و كدوي ماري و هيبريدهاي 426 و 152 حذف گرديد و توده بومي كدوي پوست كاغذي اضافه گرديد. در واقع آزمايش دوم با 17 تيمار انجام شد. تنش شوري با كاربرد كلريد سديم در سطوح (صفر، دو، چهار، شش، هشت و10 دسي زيمنس بر متر) براي آزمايش اول و سطوح (صفر، دو و چهار دسي زيمنس بر متر) براي آزمايش دوم انجام شد. با استفاده از آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار اجرا گرديد. صفات سرعت و درصد جوانه زني، قطر ساقه، طول ساقه و ريشه، وزن تر و خشك ساقه و ريشه، شاخص بنيه، حجم نسبي آب برگ و عدد اسپد (شاخص سبزينگي) اندازه گيري شد. نتايج بدست آمده نشان داد (كه به استثناي نسبت ريشه به ساقه در آزمايش اول) كليه صفات رشد اندازه گيري شده در كدوها در هر دو آزمايش در پاسخ به افزايش شوري كاهش معني داري (0/05 P) نشان دادند. در تيمار رقم براي صفات اندازه گيري شده (به استثناي سرعت جوانه زني و شاخص بنيه در آزمايش دوم) اختلاف معني داري بين كدوها مشاهده شد. هيبريد فرو بيشترين درصد جوانه زني را در بين پايه ها داشت. بيشترين قطر ساقه مربوط به توده هاي كدو تنبل بود. بيشترين طول ريشه در كدوي تنبل توده هاي شهرضا، كرمانشاه و الور و هيبريدهاي بين گونه اي فرو، 909 و 910 بدست آمد. تيمار شوري 4 دسي زيمنس بر متر از منبع NaCl، آستانه خسارت براي كدوهاي حساس به تنش شوري بود. تنش شوري 8 و 10 دسي زيمنس بر متر به شدت سبب محدوديت رشد رويشي پايه هاي كدو گرديد. در مجموع، از بين ارقام و پايه هاي مورد مطالعه، جمعيت هاي كدو حلوايي كوشك، كدو مسمايي كوشك و اصغرآباد، كدو قلياني، كدو پوست كاغذي و هيبريد وارداتي 113 حساس به شوري و كدوي تنبل كرمانشاه و شهرضا، كدو حلوايي اصفهان و هيبريدهاي بين گونه‌اي فرو، 909 و 910 بر اساس صفات ارزيابي شده بعنوان پايه هاي برتر در تحمل به شوري معرفي شدند.