مطالعۀ فرم چپله‌هاي هورامان از منظر ارتباط كلام و موسيقي

مردم كرد در حيات خود، فرهنگ‌ها و ساختارهاي موسيقايي گوناگوني را شكل داده‌اند. يكي از تأثيرگذارترين فرهنگ‌هاي موسيقايي كردستان، موسيقي هورامان است. فرهنگ موسيقايي اين منطقه، به چارچوب جغرافيايي هورامان محدود نمي‌شود، بلكه نواحي جنوبي و غربي استان كردستان و شمال و غرب استان كرمانشاه را نيز در بر مي‌گيرد. شناخت موسيقيِ بخش قابل توجهي از مناطق كردنشين، در گرو شناخت موسيقي هورامان است. اين پژوهش با تمركز بر مطالعه‌ي ارتباط واحدهاي ساختاري كلام و موسيقي در يكي از گونه‌هاي موسيقي هورامان به نام چپله، به دنبال پاسخ به اين پرسش است كه رابطه‌ي ميان كلام و موسيقي چپله‌ها و فرم اين گونه‌ي هورامي چيست؟ به همين منظور با تجزيه و تحليل و مطالعه اسنادي جامعه‌ي آماري شامل 118 عدد چپله، ابتدا واحدهاي كلام، الگوهاي ريتميك، و جملات ملوديك –به عنوان سه عنصر آوايي چپله استخراج، و سپس الگوهاي تلاقي و تلفيق اين سه عنصر مطالعه و طبقه‌بندي شد. اين پژوهش، پس از مطالعه‌ي ساختارهاي فرمال كلام و موسيقي، نهايتاً از نقطه نظر ارتباط اين دو، چپله‌هاي مورد مطالعه را در چهار فرم كلي طبقه‌بندي مي‌كند كه در نام‌گذاري اعتباري اين نوشتار عبارتند از چپله‌هاي يك جمله‌اي تك خشتي، يك جمله‌اي دو خشتي، يك جمله‌اي چهار خشتي، دو جمله‌اي (بند و برگردان).