مقايسه فيلم با هنرهاي سنّتي؛ نقدي فلسفي بر سنّت‏ گرايي از منظر حكمت متعاليه

اين مقاله به‏دنبال سنجش ديدگاه سنّت‏گرايي درباره هنرهاي مدرن داراي شخصيت‏ها و ماجراهاي زماني-مكاني است. مسئله تحقيق اينست كه نگرش سنّت‏گرايي درباره هنرهاي مدرن، تا چه ميزان از منظر حكمت متعاليه – كه مورد تأييد سنّت‏گرايان است – قابل تصديق است؟ بدين منظور ابتدا راهبرد نمادپردازي را از منظر سنّت‌گرايان تبيين مي‏كند كه به تناظر صورت‏هاي هنري با حقايق ازلي در عالَم مثل تكيه دارد و در نتيجه فرامكان و كلّي گراست. نويسنده با نقل اقوالي از بزرگان سنّت‏گرايي، تشريح مي‏كند كه جزئي‏سازي در شخصيت‏ها و ماجراها نمي‏تواند در اين ديدگاه مشروع باشد. وي در انتها به سراغ هستي‏شناسي حقايق عالَم مثُل از منظر فلسفه اسلامي رفته و با تكيه بر «نحوه وجود كلّي‏ها» از ديدگاه حكمت متعاليه، به وجود سِعي آن‏ها در افراد جزئي متكثّر اشاره كرده است. او بر اين اساس نتيجه مي‏گيرد كه صور متشخّص زماني – مكاني هم مي‏توانند ارجاع به حقيقت ربّ‏النّوع خويش در عالَم مثال افلاطوني داشته باشند و در نتيجه لازم نيست حتماً ارجاع مستقيم به وجود اعلاي مثُل صورت بگيرد تا قدسيت هنر تأمين شود. بدين ترتيب مقاله به اين جمع‏بندي مي‏رسد كه سينما (و رمان) هم با وجود ربط به شخصيت‏هاي جزئي و ماجراهاي زماني – مكاني، ظرفيت تحقّق هنر قدسي را دارا هستند.